De eerste stappen in Haïti

Ik ben nu drie dagen in Haïti, in de hoofdstad Port-au-Prince. Het is hier warm en klam, de zon brandt en het regenseizoen maakt, voorlopig, weinig haast. Des te beter: minder regen maakt dat cholera zich moeilijker kan verspreiden. Die ziekte deed haar tragische intrede in Haïti nu al meer dan een jaar geleden. De Haïtianen hadden er niet bepaald nood aan, maar de bacterie maakt elke dag nieuwe slachtoffers. De behandelingscentra voor cholera (CTC’s, cholera treatment centers) draaien op volle toeren: veel volwassenen, enkele kinderen. Er vallen maar weinig doden, maar toch nog altijd teveel.

Ik ben hier met Laura, een jonge verpleegster die naast al haar andere taken ook, samen met een Haïtiaanse collega, verantwoordelijk is voor het CTC. “Het is zo stom, want cholera bestond tot voor kort niet in Haïti,” vertelt Laura. “Maar vandaag lijdt de bevolking er echt onder en de overheid is de situatie niet de baas tijdens de seizoenspieken. Ik herinner me dat we een baby van enkele maanden oud vonden. Hij was dood, achtergelaten door zijn ouders, die ongetwijfeld gevlucht waren door de angst die het voodoobijgeloof over de ziekte zaait. Als je hier als verpleegster wil werken, moet je met een zeker soort realiteit leren omgaan...”

Mensen die voor de eerste keer voor Artsen Zonder Grenzen werken, zogenaamde first missions, staan centraal in de documentaire die we hier in Haïti komen maken. Daarvoor ben ik hier: naar hen luisteren, met hen over hun engagement babbelen, over de mooie momenten, maar ook over hun frustraties.

De Belgische tak van Artsen Zonder Grenzen heeft hier twee projecten, die gezondheidszorg aanbieden in een land waar er nauwelijks faciliteiten voor medische zorgen zijn. Eén van die projecten is een spoedhospitaal in Martissant, een wijk die bekend staat als gewelddadig. Daar verzorgen we gratis slachtoffers van geweld, van ongevallen, maar ook patiënten met aandoeningen zoals cholera. Het andere project is het ziekenhuis in Tabarre, dat totaal andere diensten verleent, waaronder voornamelijk chirurgie.

In de twee projecten zetten een zestal internationale medewerkers hun eerste stappen met Artsen Zonder Grenzen. Sommigen zien hier nog maar enkele dagen of zelfs uren, zoals Giovanna die gisterenavond opgehaald werd aan de luchthaven. Anderen zijn hier al maanden, zoals Laura, die binnen enkele weken alweer terugkeert naar Italië. Giovanna heeft meer dan tien jaar gestudeerd, geneeskunde en chirurgie. Ze heeft twee passies altijd willen samenbrengen: humanitair werk en chirurgie. In het operatiekwartier van het ziekenhuis van Tabarre zal dat ongetwijfeld lukken...

In Tabarre ontmoet ik ook Astrid, een Française die als logistiek medewerker alle logistieke aspecten van dit ziekenhuis opvolgt. Het grote ziekenhuis kan het dynamisme van een jonge first mission best gebruiken. Astrids tegenhanger in Martissant is Pietro, een jonge Italiaan. Samen met zijn Haïtiaanse collega’s moet hij zowat alle logistieke problemen oplossen die zich zoal kunnen voordoen in een project. Inventief zijn en je plan kunnen trekken zijn wellicht de twee belangrijkste kwaliteiten van een logistiek medewerker bij Artsen Zonder Grenzen.

En dan is er Stijn: een jonge Belgische dokter, 26, met zijn twee voeten stevig op de grond. Hij werkt nog maar drie weken voor Artsen Zonder Grenzen, maar zijn ideeën over humanitair werk zouden je doen denken dat hij zijn hele leven niets anders gedaan heeft. Samen met vijftien Haïtiaanse dokters behandelt hij patiënten die slachtoffers werden van geweld of die om een andere reden verzorging nodig hebben in een het spoedhospitaal.

Laura, Astrid, Pietro, Giovanna, Stijn... het zijn maar enkele jonge first missions van Artsen Zonder Grenzen in Haïti. Wat motiveert hen om voor Artsen Zonder Grenzen te werken? Waarom hebben ze besloten aan de slag te gaan op een plaats waar de veiligheidsvoorschriften verhinderen dat ze veel anders kunnen doen werken? Daarover gaat de documentaire First Mission, die op universiteiten en hogescholen te zien zal zijn vanaf september 2012.

Valérie