Wereldvaccinatieweek: AZG: hittebestendige vaccins kunnen kinderlevens redden

Een onoverkomelijk obstakel voor ontwikkelingslanden om alle baby’s doeltreffend in te enten is de eis van fabrikanten dat vaccins tot op het moment van toediening gekoeld moeten blijven. Een nieuwe studie van Artsen Zonder Grenzen toont echter aan dat deze ‘koude keten’ eis niet voor alle vaccins hoeft te gelden. Als de farmaceutische industrie de werkelijke hittebestendigheid van hun vaccins bekendmaken of onderzoeken, kunnen veel meer kinderen bereikt worden, stelt Artsen Zonder Grenzen aan het begin van de Wereldvaccinatieweek (24 – 30 april).

Fabrikanten schrijven standaard voor dat vaccins vanaf het moment van levering door de fabrikant tot moment van toediening continu tussen 2 en 8 graden Celsius bewaard moeten worden; de zogenoemde koude keten. De logistieke implicaties hiervan zijn groot. Zo had Artsen Zonder Grenzen bijvoorbeeld voor het vervoer van mazelenvaccins naar afgelegen gebieden in Tsjaad, 21.500 ice packs, 18 koelkasten en 3 koelruimtes nodig. Als de vaccins juist het laatste, moeilijkste stuk van hun reis ongekoeld kunnen afleggen, kunnen veel meer kinderen bereikt worden. Nu krijgt één op de vijf kinderen wereldwijd, niet alle vaccins die het in het eerste levensjaar nodig heeft.

En het kán, zo blijkt uit groeiend bewijs. Het MeniAfriVac vaccin tegen meningitis A, aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), mag de laatste 4 dagen buiten de koude keten blijven - tot 40 graden Celsius maximaal. In een recent uitgevoerde studie toont Artsen Zonder Grenzen aan dat ook het tetanusvaccin van het Indiase seruminstituut, 30 dagen zonder de koude keten kan en volledig effectief blijkt zolang de omgevingstemperatuur onder de 40 graden blijft.

De hulporganisatie vergeleek de uitkomsten van tetanusvaccinatie bij 2 groepen vrouwen in Tsjaad. Bij één groep was het vaccin strikt gekoeld gehouden, bij de tweede niet en wel tot 30 dagen lang. Bij beide groepen had het vaccin goed gewerkt.

‘Het is een kwestie van politieke wil en actie ondernemen om kinderlevens te redden in plaats van alleen naar de winst onder de streep te kijken,’ stelt Kate Elder, beleidsadviseur van de internationale campagneorganisatie van Artsen Zonder Grenzen die hierover een briefing paper heeft uitgebracht ‘Vaccinating children beyond the “cold chain”: Extending the heat stability of vaccines’. ‘De bal ligt bij de farmaceutische industrie: zij moeten de werkelijke hittebestendigheid van hun huidige vaccins bekendmaken, op basis van hun bestaande onderzoeksgegevens ofwel door nieuwe onderzoeken uit te voeren. Ook nieuwe vaccins moeten hittebestendig zijn.’