Syrische vluchtelingen: Behandeling chronisch zieken prioriteit voor AZG
Sinds april 2012 beheert Artsen Zonder Grenzen een programma voor de behandeling van chronische ziekten in Libanon om tegemoet te komen aan de acute noden van de Syrische vluchtelingen, die geen toegang meer hebben tot hun behandeling.
“Wat wilt u dat ik eet terwijl ik een land in oorlog ontvlucht?” aldus Leïla, een 62-jarige Syrische vrouw met diabetes, die naar de Bekaa-vallei is gevlucht, in Oost-Libanon. “De dokter zegt dat ik groenten moet eten, maar ik heb geen andere keuze dan te eten wat ze me geven.”
“Bijna 90 % van onze patiënten komen hier aan met oude diagnoses van chronische ziekten, meestal hypertensie en diabetes,” aldus dr. Wael Harb, die de leiding heeft over de medische activiteiten van Artsen Zonder Grenzen in de Bekaa-vallei. “Ze gaan snel achteruit als ze al weken geen behandeling meer hebben gekregen. Sinds de oorlog in Syrië is hun ziekte naar het achterplan verdrongen. Het zijn de onmiddellijke levensbehoeften die primeren, zoals toegang tot voedsel, water en huisvesting. Bovendien hebben ze vaak niet de middelen om hun vervoer naar een gezondheidscentrum te betalen of om geneesmiddelen te kopen. Voor diabeten is voeding bijzonder problematisch. We verzorgen heel wat zieken die zich bij ons aanmelden met niet-behandelde hypertensie of diabetes. Dat kan tot bewustzijnsverlies of zelfs coma leiden, of een hartaanval veroorzaken.”
Dringende noden, beperkte middelen
Als humanitaire organisatie die gratis behandeling biedt aan Syrische vluchtelingen met dit soort aandoeningen, krijgt Artsen Zonder Grenzen te maken met een grote en toenemende toestroom van patiënten. En dat terwijl de financiële en menselijke middelen van de organisatie beperkt zijn.
“De klinieken zijn overbelast,” aldus dr. Bénédicte de Kalbermatten, specialiste in chronische ziekten. “In de structuren van Artsen Zonder Grenzen in Libanon heeft een arts gemiddeld slechts 8 tot 10 minuten tijd per patiënt. Dat is bijzonder weinig om een patiënt te onderzoeken, een diagnose te stellen, een behandeling te kiezen en uit te leggen, en de nodige onderzoeken voor te schrijven. Dat lijkt in theorie onhaalbaar, maar onze artsen doen het toch maar.”
Bovendien is de continuïteit van de zorg één van de basiselementen bij de behandeling van chronisch zieke patiënten. “Dat impliceert een engagement en een duurzame band tussen arts en patiënt,” vervolgt dr. de Kalbermatten. “In deze specifieke omstandigheden gaat het echter om vluchtelingen die niet in een stabiele situatie leven. Het is dan ook moeilijk om hen goed op te volgen, wat hun behandeling in het gedrang kan brengen.”
De behandelingsprotocollen aanpassen aan de humanitaire noden
“Als humanitaire medische organisatie treedt Artsen Zonder Grenzen traditioneel op in noodsituaties met vooral infectieproblemen. Tot nog toe heeft ze slechts een beperkte expertise verworven voor de langdurige behandeling van chronische ziekten,” licht dr. Philippa Boulle toe, medisch adviseur bij Artsen Zonder Grenzen. “Om de Syrische vluchtelingen een doeltreffende behandeling te kunnen bieden, moeten we innoveren en de behandelingsprotocollen, die ontworpen zijn voor Europese en Noord-Amerikaanse zorgmodellen, aanpassen aan humanitaire noodsituaties.”
Artsen Zonder Grenzen krijgt medewerking van specialisten in chronische ziekten en ontwikkelt momenteel nieuwe methoden die beter afgestemd zijn op dit soort omstandigheden. Diabetes en hypertensie krijgen daarbij extra aandacht, omdat ze bijzonder veel voorkomen bij Syrische patiënten. Daarnaast zullen er vergelijkbare methoden ontwikkeld worden voor de behandeling van andere niet-overdraagbare chronische ziekten, zoals angina pectoris, astma en epilepsie.
In 2013 gaf Artsen Zonder Grenzen meer dan 17.900 consulten aan chronisch zieke patiënten in de gezondheidsstructuren die ze ondersteunt in Tripoli, in de Bekaa-vallei in Libanon en in het vluchtelingenkamp van Domiz in Noord-Irak.
Artsen Zonder Grenzen blijft er alles aan doen om de veilige terugkeer te verzekeren van de collega's die meegenomen zijn uit een huis van Artsen Zonder Grenzen in het noorden van Syrië, op de avond van 2 januari 2014. Zij verleenden daar medische zorg aan Syriërs die lijden onder de oorlog. Sinds Artsen Zonder Grenzen in juni 2012 veldhospitalen en klinieken opstartte in het noorden van Syrië, hebben de medische teams al meer dan 140.000 raadplegingen gehouden, waaronder veel voor traumaverwondingen en levensbedreigende chronische ziektes. Meer dan 2.000 vrouwen werden bijgestaan tijdens een bevalling. Ondanks de grote uitdagingen blijft Artsen Zonder Grenzen medische hulp bieden aan de Syrische bevolking.
