Ernstige zorgen om vluchtelingen in provincie Katanga in Zuidoost-Congo

Sinds november vinden er hevige gevechten plaats tussen Mai Mai-milities en regeringstroepen rond de plaats Shamwana, in de provincie Katanga in Zuidoost-Congo. Dorpen in het gebied zijn volledig afgebrand, mensen vluchten uit angst voor geweld en intimidatie naar naburige plaatsen of de jungle in. Artsen Zonder Grenzen roept de strijdende partijen in Katanga op om de burgerbevolking te respecteren en toegang tot zorg mogelijk te maken.

Verwoesting

In november en december werden dorpen op de wegen van Shamwana naar Dubie, Mitwaba en Mpiana in brand gestoken. Eind december ging de verwoesting door in de dorpen Lenge, Nkonkole, Lubinda, Kabwesungu en Kilambwilu. Honderden mensen zijn hierbij op de vlucht geslagen. De meesten hebben alles achter moeten laten. Het aantal vluchtelingen is lastig in te schatten, maar zeker honderden families hebben in 8 nabijgelegen dorpen hun toevlucht gezocht.

Intimidatie

Naast de verwoesting en het moeten vluchten, krijgen sommige mensen te maken met intimidatie door gewapende mensen. Zij worden gedwongen naar bepaalde plaatsen te gaan of worden juist gesommeerd terug naar hun eigen dorp te gaan.

Spanningen

De vluchtelingen zijn zeer kwetsbaar. Het regenseizoen, dat net begonnen is, verergert hun situatie. Veel mensen moeten immers in de open lucht slapen zonder beschutting tegen het weer. ‘We zijn bezorgd dat veel kwetsbare mensen niet de medische en humanitaire hulp krijgen die ze nodig hebben,’ zegt landencoördinator Thomas Mollet van Artsen Zonder Grenzen. ‘De situatie is bijzonder gespannen en hulporganisaties kunnen zich niet vrij door het gebied bewegen. Burgers lopen het gevaar onverhoeds in de gevechten te geraken of zelf aangezien te worden voor strijders. Zij kunnen of durven dan geen medische hulp te zoeken.’

Ziekenhuis

Artsen Zonder Grenzen werkt in het ziekenhuis in Shamwana en blijft dat, ondanks de gevechten, doen. We zien er dat het aantal patiënten afneemt ten opzichte van voorgaande jaren. We vrezen daarom dat er nu veel gewonde of zieke mensen geen zorg krijgen. Zo kwamen in december 18 patiënten die we langdurig behandelen voor hiv en tuberculose niet naar het ziekenhuis voor verdere essentiële behandeling.

Veiligheid en zorg garanderen

‘Als mensen geen toegang hebben tot medische zorg, zullen er zeker doden vallen,’ zegt Mollet. ‘Complicaties tijdens een bevalling kunnen fataal worden en ernstige malaria is dodelijk voor kinderen als zij geen behandeling krijgen. Gewapende groepen in Katanga, ook het nationale leger, moeten de veiligheid van burgers en de toegang tot medische zorg garanderen.’

Hulp Artsen Zonder Grenzen in het gebied

Naast het werk in het ziekenhuis in Shamwana, geeft Artsen Zonder Grenzen ook zorg in het gebied met mobiele klinieken, verzorgen we schoon water en delen we malarianetten uit. Het gebied wordt ook wel de ‘driehoek des doods’ genoemd, vanwege zijn gewelddadige geschiedenis. Zo zorgde gevechten in 2005 tussen Mai Mai-milities en het leger voor talloze slachtoffers. De afgelopen jaren zijn deze spanningen weer opgelaaid en maakt het moeilijk voor Artsen Zonder Grenzen om medische noodhulp in het gebied te geven.