Boodschap AZG op aidsconferentie: alleen positief domino-effect kan aidsepidemie stoppen

Artsen Zonder Grenzen neemt deze week deel aan de internationale aidsconferentie in Durban met 18.000 deelnemers. Onze boodschap: alleen een positief domino-effect kan de aidsepidemie stoppen.

Artsen Zonder Grenzen neemt deze week deel aan de internationale aidsconferentie in Durban, Zuid-Afrika. Tot en met 22 juli spreken 18.000 wetenschappers, beleidsmakers, wereldleiders en mensen met hiv over het doel voor 2020: 30 miljoen mensen onder behandeling*. Onze boodschap: om de aidsepidemie te stoppen moeten mensen vroeg getest en behandeld worden, moeten projecten in de buurt komen en gedragen worden en moet vooral in West- en Centraal-Afrika de hiv/aidszorg beter. Kortom: we moeten gebruik maken van een positief domino-effect.

Winst op aids te behalen in West- en Centraal-Afrika

In West- en Centraal-Afrika leven er 6.5 miljoen mensen met hiv, slechts 1 op de 4 daarvan kan een behandeling krijgen. Een derde van alle aidsdoden vallen in deze regio. De grootste kans om het in juni door alle VN-landen gestelde doel van 30 miljoen mensen te halen, ligt dus in dit deel van de wereld, ofwel 13 miljoen mensen onder behandeling. En dat is hard nodig, zo ondervindt Artsen Zonder Grenzen aan den lijve in Kinshasa, hoofdstad van de Democratische Republiek Congo. 1 op de 4 mensen met hiv die naar het ziekenhuis komen voor hulp, is zó ziek dat hij niet meer gered kan worden. Ruim 84% van de patiënten die overlijden in het Berberati ziekenhuis in Centraal-Afrikaanse Republiek, overlijdt door aids.

Dominostenenzorg voor hiv en aids

‘Goede hiv/aidszorg is opgebouwd uit dominostenen: via lokale gezondheidswerkers is de hele gemeenschap betrokken in het testen en behandelen van mensen waar zij leven en werken, en in het geven van steun om de rest van hun leven de medicijnen in te blijven nemen,’ zegt Musa Ndlovu, adjunct-hulpcoördinator van Artsen Zonder Grenzen in het Zuid-Afrikaanse KwaZulu-Natal. ‘Deze lokale mensen vormen het bindmiddel en het wapen om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Regeringen moeten zorgen dat die groepen leekgezondheidswerkers er komen.’

Goed voorbeeld in Zuid-Afrika

Dat dit positieve domino-effect werkt, blijkt in Zuid-Afrika. In 2000 deed Artsen Zonder Grenzen in Durban een oproep voor betere toegang tot aidsremmers. Nu leiden meer Zuid-Afrikanen dan ooit tevoren een gezond en lang leven doordat ze onder behandeling zijn en blijven. Steun in de gemeenschap en betaalbare medicijnen spelen hierin een sleutelrol. Uit nieuwe gegevens van Artsen Zonder Grenzen blijkt dat aidsprojecten die door de gemeenschap gedragen en geleid worden de beslissende schakel zijn tussen testen op een levenslange behandeling voor hiv/aids. Cruciaal hierbij is dat mensen op hiv getest worden vòòrdat ze ziek worden, omdat dat de kans op overdracht van het aidsvirus drastisch vermindert.

Hiv-testen van deur tot deur

In het Artsen Zonder Grenzen pilotproject in KwaZulu-Natal, gaan gezondheidswerkers van deur tot deur om mensen op hiv te testen. Zo bereiken ze mensen van alle leeftijden op een manier die zelfs goedkoper kan uitvallen dat in een kliniek. Deze aanpak is met name effectief om mensen te bereiken die nooit eerder zijn getest, waaronder studenten, jonge vrouwen en mannen die normaliter niet naar een kliniek komen. Belangrijker nog: zij wisten zo mensen te bereiken bij wie hiv in een vroeger stadium was waardoor hun overlevingskans groter is en hun overdrachtsrisico kleiner. 8 op de 10 mensen hielden bovendien hun behandeling minstens een jaar vol. Volhouden van een aidsbehandeling kan moeilijk zijn vanwege stigma’s, de nodige maaltijdmomenten, koeling en bijwerkingen.

* UNAIDS, de VN-organisatie voor het bestrijden van hiv/aids, heeft een doel van 90-90-90 gesteld voor 2020: 90 procent van de mensen met hiv weten dat ze hiv hebben, daarvan is 90 procent onder behandeling met aidsmedicijnen, en wordt bij 90 procent het virus zo goed door de medicijnen onderdrukt dat de hoeveelheid hiv in hun bloed (‘viral load’) niet waarneembaar is. Een dergelijk lage viral load verlaagt het risico dat de persoon het aidsvirus doorgeeft.