Wereldvaccinatieplan werkt alleen als basis goed is

Volgende week, van 21-26 mei, wordt de 65e, jaarlijkse grote bijeenkomst van de Wereldgezondheidsheidsorganisatie in Génève gehouden. Een belangrijk onderwerp is het Global Vaccine Action Plan, een 10-jaren plan waarmee miljardeninvesteringen gemoeid zijn. Het plan berust voornamelijk op het introduceren van nieuwe vaccins. Artsen Zonder Grenzen is blij met de aandacht voor het belang van vaccinaties, maar zegt dat het plan alleen zin heeft als de basisvaccinatieprogramma's goed functioneren en dat is nu niet het geval.

Dat stelt Artsen Zonder Grenzen in haar vandaag gepubliceerde rapport 'The Right Shot: Extending the reach of affordable and adapted vaccines.' Elk jaar zijn er 19 miljoen kinderen die geen basisvaccinaties tegen de bekende killerziekten krijgen. Eenvijfde van alle baby's die jaarlijks geboren worden, ofwel het viervoudige van het aantal geboorten in Europa, krijgen niet de levensbelangrijke inentingen. 

“Het wereldwijde vaccinatieactieplan gaat ervan uit dat het goed zit met de basisvaccinatieprogramma's, maar dat strookt niet met de werkelijkheid die wij die zien in de landen waar wij werken,” aldus arts Estrella Lasry van Artsen Zonder Grenzen. “Het merendeel van de kinderen wordt niet geholpen als je je alleen op de nieuwste vaccins richt zonder de bestaande systemen te versterken. Je kunt niet alleen maar nieuwe vaccins bedenken zonder eerst ervoor te zorgen dat de basis goed is.”

28 mazelenuitbraken in 2011

In zes van de tien landen die in 2006 geïdentificeerd zijn als de grootste probleemlanden voor vaccinaties, is er nauwelijks vooruitgang geboekt. Het gaat om Congo, India, Nigeria, Ethiopië, Indonesië en Pakistan. In 2010 waren er in 28 Afrikaanse landen uitbraken van mazelen waaronder in Congo: 100.000 gevallen tussen januari en oktober 2011.

Artsen zonder Grenzen moet regelmatig in actie komen om met inenting voorkombare ziekten te bestrijden en heeft vorig jaar in de Congo alleen al 4 miljoen kinderen tegen mazelen ingeënt. Jaarlijks geeft Artsen zonder Grenzen meer dan 10 miljoen inentingen tegen ziekten als mazelen, meningitis, difterie, kinkhoest en gele koorts.

Makkelijker te gebruiken vaccins

Wat er nodig is zijn nieuwe benaderingen en vaccins die makkelijker in gebruik zijn. “Er moet dringend geïnvesteerd worden in het ontwikkelen van producten om vaccinaties gemakkelijker toe te dienen en er moet gekeken worden hoe je ook de kinderen in de meest afgelegen gebieden kunt bereiken. Men staat op het punt een plan aan te nemen dat niet ver genoeg gaat,” aldus Kate Elder, beleidsadviseur vaccins van de internationale medicijnencampagne van Artsen Zonder Grenzen. Zo moeten er vaccins komen die:

• hittebestendig zijn; vooral in landen als Tsjaad kan het kwik oplopen tot 45 graden Celsius terwijl koeling en elektriciteit er een probleem vormen
• zonder moeilijke injecties toegediend kunnen worden, bijvoorbeeld oraal, via een huidpleister of een zogenaamde micronaald; dit omdat voor injecties getrainde gezondheidswerkers nodig zijn, en die zijn schaars
• die niet meerdere malen gegeven moeten worden om effectief te zijn; vijf keer opnieuw naar een gezondheidspost komen is erg moeilijk als de afstanden lang zijn en families geen geld hebben voor vervoer
• die specifiek gericht zijn op ziektevarianten die er in ontwikkelingslanden zijn.

“Zolang vaccins niet eenvoudig toepasbaar zijn in gebieden waar weinig voorzieningen zijn, worden we de killerziekten nooit de baas en zullen wij altijd uitbraken moeten bestrijden die met effectieve vaccinatieprogramma's voorkomen hadden kunnen worden,” zo voegt Michel Quére, medisch adviseur van Artsen Zonder Grenzen toe.