Voorlopig geen AZG-hulp in Louisiana, VS - een gesprek met dokter Darin Portnoy

Op vrijdag 2 september vertrok een team van AZG (twee artsen, een verpleegkundige en twee logistieke medewerkers) richting Golfkust in de Verenigde Staten om de medische noden als gevolg van orkaan Katrina te evalueren. Dr. Darin Portnoy, hoofd van AZG-VS, maakte deel uit van het evaluatieteam dat naar Louisiana reisde. Hij beschrijft wat het team te zien kreeg, en waarom AZG besloten heeft voorlopig geen hulpoperatie in de streek op gang te brengen.

Waarom besliste AZG een evaluatie uit te voeren in de streek die door de orkaan werd getroffen?
AZG werkt voornamelijk in ontwikkelingslanden, bij mensen die het slachtoffer zijn van oorlog, ziektes en natuurrampen. Behalve het aanbieden van bescheiden psychosociale bijstand aan de hulpverleners na de ramp van 11 september, hebben we nooit in de Verenigde Staten gewerkt. Onze logistieke capaciteiten en deskundigheid zijn hier dan ook erg beperkt. Gezien de middelen en reactiecapaciteit waarover de Verenigde Staten beschikt, dachten we ook dat de beperkte rol die we zouden kunnen spelen bij het bieden van medische noodhulp, niet nodig zou zijn. Maar na het zien van de verschrikkelijke gevolgen van de orkaan Katrina en de moeilijke hulpverlening die hierop volgde, beslisten we toch een evaluatiemissie op touw te zetten in Louisiana, en meer bepaald in New Orleans.
We hadden veel officiële en persoonlijke contacten en spraken eveneens met verscheidene ex-medewerkers van AZG, die vrijwillig waren gaan helpen in de regio. Op basis van deze gesprekken vonden we dat we naar ginder moesten gaan om de situatie zelf, op een onafhankelijke manier, te evalueren. We wisten van de enorme mobilisatie die op gang was gekomen om de slachtoffers onderdak te bieden, en van de massale evacuaties. Maar we waren voornamelijk bezorgd om de mensen die nog steeds in New Orleans vastzaten en misschien dringend medische bijstand nodig hadden.
Wat soort team bracht AZG samen?
We stelden snel een team samen: twee artsen, een verpleegkundige en twee logistieke medewerkers. Allen met veel ervaring in noodhulpoperaties, zoals met de nasleep van de tropische storm Mitch, de overstromingen in Mexico en Venezuela en de aardbevingen in Turkije. Bovendien hebben twee van ons banden met Louisiana. Een van onze logistieke medewerkers is geboren in New Orleans. Zijn broer en ouders werden uit de stad geëvacueerd. Ikzelf verbleef voor mijn medische studies acht jaar in New Orleans.
Waar gingen jullie eerst naar toe, en wat waren je indrukken?
Bij onze aankomst gingen we recht naar Baton Rouge, waar een groot deel van de hulpoperaties voor de hele staat worden gecoördineerd. We ontmoetten het Rode Kruis en andere officiële instanties en bezochten een van de grootste opvangcentra in Baton Rouge. We evalueerden de medische dienstverlening en spraken met gezondheidsmedewerkers in het centrum en elders in de stad. In Baton Rouge zie je niet hoe de storm is tekeergegaan. Maar we waren erg onder de indruk van het grote aantal vluchtelingen. We hoorden dat het bevolkingsaantal van Baton Rouge was verdubbeld.
En dan was er natuurlijk de ongelooflijke respons van vrijwillige en lokale bijstand die op gang was gebracht. We waren onder de indruk van hun inspanningen om mensen in nood bij te staan. We waren eveneens blij te zien dat ook gevestigde nationale en lokale hulporganisaties bijstand boden. Een enorm aantal mensen schoot ter hulp. Dat zagen we ook tijdens onze reis naar de stad: we passeerden verschillende konvooien van goederen, hulpverleners en militairen die in de streek arriveerden.
Wat waren jullie bevindingen in New Orleans?
In New Orleans slaagden we erin een groot deel van de stad af te leggen - ten minste de delen die niet onder water stonden. We kregen zo een idee van de meest uitgesproken behoeften waaraan AZG zou kunnen tegemoet komen. We wilden voornamelijk weten of er mensen in de stad waren achtergebleven die geïsoleerd waren geraakt en hulp nodig hadden.
Onze eerste indruk van de stad was die van een absoluut volledige, extreme en wijdverbreide ravage. We zagen overal ongelooflijk veel windschade, ontwortelde bomen en loshangende takken en elektriciteitsdraden. Gelukkig waren veel van de wegen al vrijgemaakt zodat de hulpdiensten konden passeren, en konden we vrij gemakkelijk in de stad rondrijden.
We reden door gebieden van de stad die ik erg goed kende en waar bijna niets nog overeind stond. De stad was zo goed als leeg en het leek erop dat de meeste mensen nu vertrokken of geëvacueerd waren. We ontmoetten mensen die de storm hadden doorstaan en spraken met hen over wat ze hadden meegemaakt, hoe ze deze laatste dagen hadden ervaren, wat hun plannen waren en welke dringende behoeften ze hadden.
Uit alles wat we zagen en wat we van iedereen hoorden, bleek dat de situatie in New Orleans aanzienlijk was verbeterd van vrijdag 2 op zaterdag 3 september. Vooral de beschikbaarheid van voedsel en water, de zoek- en reddingsoperaties, de evacuaties en de veiligheid waren toegenomen.
We hadden water, voedsel en medische voorraden meebracht, ingeval dit nodig zou zijn. Maar tegen zondag hadden de meeste mensen die we ontmoetten een kleine voorraad voedsel en water en was de capaciteit om mensen die dringend medische hulp nodig hadden, te evacueren, groot genoeg. Onze hulp was dus niet echt nodig.
Zal AZG hulp bieden aan de Golfkust?
Op dit ogenblik ziet het er niet naar uit dat AZG een rol kan spelen bij de hulpverlening aan de slachtoffers van de orkaan Katrina. We zijn allen diep onder de indruk van wat we hebben gezien en gehoord. Maar zoals we bij andere natuurrampen al zagen, is de eerste fase van dringende hulpverlening - waar de medische teams van AZG echt kunnen helpen - bijna altijd enkele dagen (of soms weken) na de ramp afgelopen.
We waren niet ter plaatse in New Orleans toen de ramp gebeurde, maar uit wat we tijdens ons verblijf in de streek hoorden en zagen, waren we ervan overtuigd dat de lokale en nationale inspanningen tegemoet begonnen te komen aan de dringende medische en humanitaire noden van de slachtoffers. Voornamelijk in de opvangcentra en ontvangstruimten voor de honderdduizenden geëvacueerde mensen uit de zwaarst getroffen streken.
We zijn bezorgd om degenen die in New Orleans zijn achtergebleven. Maar na de grootschalige evacuatieoperatie is hun aantal beperkt en er is voldoende capaciteit om aan hun noden te voldoen. De vluchtelingen en geëvacueerde personen zullen hulp blijven nodig hebben, maar het aantal vrijwilligers en organisaties om hen bij te staan is indrukwekkend. Er worden momenteel aanzienlijke middelen vrijgemaakt om de mensen te helpen en de situatie is aan de beterhand.
AZG zal in contact blijven met haar collega's, voornamelijk met de voormalige medewerkers van AZG die deel uitmaken van lokale of nationale hulporganisaties en direct meewerken aan de hulpverlening, maar ook met hulpvertegenwoordigers en officiële instanties in de regio, om de situatie op te volgen.