Verbroken beloftes - Bijeenkomst van G8 en toegang tot geneesmiddelen

Op 8 juni houdt de Groep van Acht geïndustrialiseerde landen zijn jaarlijkse top op Sea Island, Georgia, in de Verenigde Staten. Elk jaar opnieuw beloven de G8-landen werk te maken van de strijd tegen malaria, tuberculose (TBC), aids en andere ziekten in ontwikkelingslanden, maar de concrete verwezenlijkingen zijn op één hand te tellen.

• “het aantal HIV/aids-geïnfecteerde jongeren tegen 2010 met 25% te verminderen”;
• “het aantal doden door TBC en de aanwezigheid van de ziekte tegen 2010 met 50% te verminderen”;
• “de nadelige effecten van malaria met 50% te verminderen”;

In hun verklaring verkondigden ze dat ze “een ambitieus plan ter bestrijding van besmettelijke ziekten, met name HIV/aids, malaria en tuberculose zouden implementeren”, o.a. door:

• ernaar te streven bestaande rendabele oplossingen, zoals basismedicatie, vaccins, behandelingen en preventieve maatregelen, meer algemeen beschikbaar en betaalbaar te maken in ontwikkelingslanden”;
• de complexe kwestie van de toegang tot geneesmiddelen in ontwikkelingslanden aan te pakken en de hindernissen die die landen ondervinden in kaart te brengen”;
• de samenwerking op het vlak van onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe medicijnen, vaccins en andere internationale middelen ter bevordering van de volksgezondheid te versterken.”

Dat waren optimistische tijden, en mooie woorden – waar voor het merendeel geen gevolg aan werd gegeven. De beloftes resulteerden niet in de financiering en ondersteuning van levensreddende programma’s.
Opeenvolgende G8-bijeenkomsten hebben deze beloftes alleen maar afgezwakt. De politieke wil lijkt zelfs eerder verzwakt dan versterkt:

• Het Globaal Fonds ter bestrijding van Aids, Tuberculose en Malaria kampt met een groot geldgebrek.
• Het gebrek aan onderzoek en ontwikkeling voor verwaarloosde ziekten zoals slaapziekte, Leishmaniasis, de ziekte van Chagas, malaria, TBC en HIV/aids wordt niet verholpen.
• Internationale acties om goedkope, kwalitatieve geneesmiddelen beschikbaar te maken voor patiënten in ontwikkelingslanden worden tegengewerkt door rijke regeringen die koppig hun farmaceutische industrie willen beschermen.
• Ontwikkelingslanden worden door bepaalde G8-landen gedwongen handelsovereenkomsten te tekenen die hun toegang tot betaalbare basisgeneesmiddelen limiteren.

AZG vroeg de G8-landen om hun verbintenis van vorig jaar in Evian, Frankrijk te hernieuwen. Maar er gebeurde niets. Actie ondernemen zou betekenen:

• Volledige financiering van de strijd tegen de belangrijkste besmettelijke ziekten via het Globaal Fonds ter bestrijding van Aids, Tuberculose en Malaria en andere financieringsmechanismen; de garantie dat de middelen op een verstandige en geordende manier worden aangewend om zoveel mogelijk mensen met efficiënte, betaalbare en gebruiksvriendelijke geneesmiddelen te behandelen.
• Meer onderzoek naar en ontwikkeling van (R&D – Research and Development) nieuwe basisgeneesmiddelen, diagnoses en vaccins voor verwaarloosde ziektes zoals slaapziekte, Leishmaniasis, de ziekte van Chagas, malaria, TBC en HIV/aids, in combinatie met politieke en financiële ondersteuning van vernieuwende globale strategieën om doelgerichte R&D te garanderen.
• Verzekeren dat de noden i.v.m. de volksgezondheid voorrang krijgen op commerciële belangen in internationale handelsbesprekingen, inclusief regionale en bilaterale vrijhandelsovereenkomsten, zodat intellectuele eigendom geen belemmering meer vormt voor de toegang tot geneesmiddelen.
• Bestaande essentiële geneesmiddelen betaalbaar maken voor diegenen die ze nodig hebben, door rechtvaardige prijzen gebaseerd op generische competitie te ondersteunen en door niet meer te rekenen op vrijwillige, ad hoc inspanningen om de toegang tot geneesmiddelen te doen stijgen. Deze inspanningen zijn vaak meer gericht op de bescherming van de belangen van de farmaceutische industrie, dan op de bescherming van mensenlevens in ontwikkelingslanden.

Het voorbije jaar:

• Stierven 3 miljoen mensen aan aids en werden 5 miljoen mensen geïnfecteerd met het HIV-virus;
• Stierven 2,5 tot 3 miljoen mensen aan tuberculose en liepen 8 miljoen mensen de ziekte op; en
• Stierven 1 tot 2 miljoen mensen aan malaria en kregen 300 tot 500 mensen malaria.