Toegang tot efficiënte malariabehandeling voor Afrika bedreigd door mogelijk gebrek aan geneesmiddel

Het wijdverspreide gebruik van de nieuwe snelwerkende en krachtige behandeling voor malaria is eindelijk in zicht voor Afrika, waar malaria één van de grootste doodsoorzaken is bij kinderen. De internationale medisch humanitaire organisatie AZG waarschuwt echter dat de nieuwe artemisininecombinatiebehandeling of ACT enkel in voldoende hoeveelheden beschikbaar zal zijn indien snel financiële maatregelen worden genomen om de productie ervan te verhogen.

“ACT geeft opnieuw reden tot hoop in Afrika. Meer en meer landen met extreem hoge resistentieniveaus tegen de oudere medicijnen beginnen de nieuwere artemisininecombinatie te gebruiken met uitstekende resultaten”, aldus Dr. Jean-Marie Kindermans, voorzitter van AZG-België en malariakenner. “Maar geldschieters en producenten moeten dringend in actie schieten om een bevoorradingstekort met catastrofale gevolgen te voorkomen. Aangezien het basismateriaal van de combinatie uit planten onttrokken wordt, moeten er nu reeds bestellingen komen om te verzekeren dat de productie de toenemende vraag in de komende jaren zal aankunnen.”
Combinatiebehandelingen tegen malaria op basis van artemisinine worden al meer dan tien jaar gebruikt in Azië, maar zijn nieuw in Afrika. Het is een van de cruciale onderdelen van de strategie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het “Malaria Roll Back Initiative” voor het Afrikaanse continent. Veertien Afrikaanse landen zijn nu officieel overgeschakeld op ACT en vijf andere (Zuid-Afrika, Burundi, de Comoren, Zambia en Tanzania) gebruiken het al in hun publieke gezondheidsstructuren. Vele andere landen zijn hun behandelingspolitiek aan het herbestuderen met het oog op de overschakeling naar ACT.
AZG besliste in oktober 2002 om waar mogelijk ACT te gebruiken in haar projecten en schat dat vandaag 50% van de malariapatiënten bij AZG ACT ontvangt. AZG behandelt elke dag gemiddeld 3.000 mensen voor malaria in Afrika, oftewel 1,1 miljoen mensen per jaar.
“We zijn dagelijks getuige van het verschil dat deze geneesmiddelen maken”, zegt Dominique Fouché, die AZG-coördinator is voor een malariaproject in Mkamba, Burundi, één van de Afrikaanse landen die reeds overgeschakeld zijn op ACT. “Onze patiënten worden sneller beter and minder mensen komen terug met levensbedreigende vormen van malaria. We hebben er vertrouwen in dat eens het nationale programma het hele land bereikt, de sterfte als gevolg van malaria sterk zal verminderen, vooral bij kinderen.”
De WHO schat dat 132 miljoen behandelingen nodig zullen zijn in 2005, waarvan 92 miljoen voor Afrika. Om een acuut bevoorradingstekort te vermijden, moeten internationale donors onmiddellijk de productie van het plantextract Aretemisia Annua stimuleren. De eerstvolgende kans om de productie op te voeren is in december, wanneer het plantseizoen begint. Er moet dus snel een teken gegeven worden aan de telers in China en Vietnam, willen we deze kans in 2005 niet aan onze neus voorbij laten gaan.
Het onderzoek naar malaria wordt 1.000 tot 10.000 keer minder gefinancierd dan het onderzoek naar aids, en met uitzondering van ACT is er vooralsnog weinig vooruitgang geboekt ten gunste van nieuwe moleculen. Volgens AZG zijn er dus dringend verder onderzoek en ontwikkeling nodig voor nieuwe malariabehandelingen. Nog een grote uitdaging voor de internationale gemeenschap, waar tot op heden niet afdoend werd op gereageerd.