Nieuws aids-programma bewijst haalbaarheid in ruraal Zuid-Afrika

AZG heeft een nieuw HIV-programma opgestart in ruraal Zuid-Afrika, in samenwerking met de Nelson Mandelastichting, als reactie op de weigering van de Zuid-Afrikaanse regering om HIV- en aids-programma's te organiseren. Het voormalige thuisland Transkei, de geboorteplaats van Nelson Mandela in de oostelijke Kaapprovincie, is een van de armste gebieden van Zuid-Afrika. Velen vinden de regio te afgelegen om er een succesvol HIV- en aids-programma op te zetten. Tegelijk is het echter een van de gebieden die het zwaarst getroffen zijn door de HIV-pandemie; zo is minstens één op de drie zwangere vrouwen besmet. Het nieuwe programma wil de preventie van HIV-overdracht van moeder op kind (MTCT, wat staat voor "mother-to-child transmission") verbeteren.

"AZG heeft in Zuid-Afrika al met succes bewezen dat het een volledig pakket aids-zorg kan aanbieden voor de armen, inclusief antiretrovirale geneesmiddelen (ARV's), via het programma in Khayelitsha, een township in de buurt van Kaapstad", verklaart dr. Eric Goemaere, AZG-landverantwoordelijke in Zuid-Afrika. "We willen nu het programma herhalen en ook in het vroegere Transkei honderden HIV-patiënten behandelen."

In juli 2002 besliste het Grondwettelijk Hof in Pretoria dat preventie met ARV's om het risico van MTCT te verminderen, tot de basisgezondheidszorg behoort. Deze definitie is van cruciaal belang, aangezien de toegang tot basisgezondheidszorg als universeel recht verankerd is in de grondwet. De uitspraak van het Hof verplicht de regering om in alle kraamklinieken van het land programma's te organiseren voor MTCT-preventie. Een half jaar later is er echter nog nauwelijks iets veranderd. "De regering vertraagt op onaanvaardbare wijze de implementatie, waardoor er in dit land elke maand meer dan 5.800 besmette baby's geboren worden", stelt dr. Goemaere.

AZG startte begin 2003 met MTCT-preventie in twee dichtbevolkte districten in het voormalige Transkei. Na enkele weken loopt het programma al in twee gezondheidscentra. De komende vier maanden wordt het uitgebreid tot alle gezondheidscentra in de regio.

"De mensen zijn het beu om voortdurend excuses over infrastructurele barrières en vooroordelen te moeten aanhoren, want die belemmeren slechts de uitbouw van de diensten. Uit ons recente project in de oostelijke Kaapprovincie bleek dat er, gedurende de eerste dagen dat MTCT-preventie beschikbaar was in een plattelandsziekenhuis, een duidelijke vraag merkbaar was bij vrouwen om zich te laten testen en zich in te schrijven in het programma", aldus dr. Goemaere.

De tweede fase van het programma moet normaal gezien van start gaan in juni; daarbij zal de levensreddende ARV-behandeling geïntroduceerd worden in Transkei. AZG wil tegen eind dit jaar in het St. Elisabeth Hospital (in het district Ingquza) 300 HIV-patiënten behandelen met ARV's.
Zuid-Afrika telt meer dan vijf miljoen HIV-positieven, en elke dag sterven ongeveer duizend mensen aan aids.