Nieuw veelbelovend vaccin tegen meningitis A gelanceerd in Afrika

Deze maand komt het gloednieuwe vaccin tegen hersenvliesontsteking (of meningitis) door meningkokken aan in drie Afrikaanse landen. Het vaccin kan een revolutie zijn in de strijd tegen een ziekte die elk jaar vele levens eist in de zogenaamde meningitisgordel in Afrika.

Elk jaar opnieuw organiseren teams van Artsen Zonder Grenzen grootschalige vaccinatiecampagnes tegen de ziekte. De helft van alle zieken sterft als ze niet behandeld wordt. Er zijn al miljoenen mensen gevaccineerd, maar omdat het huidige vaccin niet erg efficiënt is, moeten de vaccinatieteams elke keer opnieuw terugkomen als er een nieuwe epidemie dreigt.
Maar met de komst van het efficiëntere vaccin, dat langer werkt, ziet de toekomst er misschien beter uit. Artsen Zonder Grenzen neemt deel aan de pilootprogramma’s in Niger, Mali en Burkina Faso.
Cathy Hewison is medisch adviseur bij Artsen Zonder Grenzen. Ze legt uit was de beperkingen van het huidige vaccin zijn, wat de voordelen van het nieuwe vaccin zijn en wat haar visie is op een toekomst zonder meningitis in de regio.
“Het huidige vaccin is nuttig geweest, maar het was geen ideaal vaccin. Het beschermt maar voor relatief korte tijd – tot drie jaar. Maar de werking vermindert al vanaf het eerste jaar, zeker bij kleine kinderen. Die zijn dus helemaal niet  voor langere tijd beschermd."

Welke voordelen heeft het nieuwe vaccin dan?

“Het grote voordeel is dat het het tien jaar lang kan beschermen. Dat wil zeggen dat we kunnen vaccineren voor er epidemieën dreigen, dus dat epidemieën kunnen voorkomen. De andere voordelen zijn dat het efficiënter is, dat meer mensen beter beschermd zullen zijn met slechts één vaccinatie."
"Een bijkomend voordeel is dat het de verspreiding van de epidemie kan voorkomen. Het vorige vaccin kon een individueel persoon beschermen, maar kon niet voorkomen dat de bacterie overgedragen werd."

Kan dit vaccin dan het einde betekenen van mengitisepidemieën in het gebied?

“Het zou het einde kunnen zijn voor meningitis van deze soort, dat is de zogenaamde serotype A. Maar er zijn ook andere soort meningitis die een epidemie kunnen veroorzaken en daartegen biedt dit vaccin geen bescherming.

Op welke manier heeft een nieuwe vaccin invloed op de activiteiten van Artsen Zonder Grenzen?

“We zullen ons waarschijnlijk bezighouden met het voorkomen van epidemieën. We kunnen de volledige bevolking van een bepaalde regio vaccineren voor er een epidemie uitbreekt, in plaats van achter de epidemieën aan te hollen. Maar we moeten er rekening mee houden dat het overal invoeren en gebruiken van het vaccin jaren zal duren en dat we al die tijd toch epidemieën zullen moeten bestrijden met het oude vaccin."

Wat zijn de volgende stappen met het nieuwe vaccin?

"De eerste drie landen waar het gebruikt zal worden zijn Mali, Niger en Burkina Faso. Daar begint nog deze maand een vaccinatiecampagne, maar op kleine schaal. We voorzien dat de bevolking van die drie landen eind 2011 helemaal gevaccineerd is."
"Voor de andere landen die in de meningitisgordel liggen is er nog geen plan opgesteld. Het zal afhangen van de epidemiologische situatie in elk land en de mate waarin een land klaar is voor een grootschalige vaccinatiecampagne."

Hoe ziet het financiële plaatje er uit?

"Voor die drie landen is tachtig procent van de kosten gedekt, maar we komen nog ongeveer 10 miljoen dollar tekort. De andere landen zullen zelf naar financiering op zoek moeten."

Op welke manier zal deze medische doorbraak een impact hebben op de lokale gemeenschappen?

"Het zal een enorme impact hebben. Elke meningitisseizoen – dat is het droge seizoen van januari tot mei – heerst er ongerustheid in de landen in de meningitisgordel. Ze weten niet of er een epidemie zal komen of niet. Als er één komt, dan vraagt dat enorme inspanningen, zowel medisch als menselijk. De mensen zijn bang omdat zowel kinderen als volwassenen kunnen sterven aan meningitis. Een epidemie heeft dus een grote economische en psychologische impact."

Wat denkt u als arts over deze doorbraak?

“Het is een mirakel, een echte revolutie. Het vaccin is gemaakt op maat van de noden van de landen in de meningitisgordel en voor een prijs die zij kunnen betalen. Het project dat dit vaccin heeft ontwikkeld zou als voorbeeld moeten dienen om andere, soortgelijke problemen aan te pakken.  “