Mobiele geneeskunde in Ingoesjetië en Tsjetsjenië

Of het nu in de deprimerende ontheemdenkampen is in Ingoesjetië, in de tijdelijke opvangcentra in Grozny of op het Tsjetsjeense platteland, het lokale personeel van AZG biedt hulp aan de kwetsbaarste bevolkingsgroepen. Elke week bezoeken een gynaecoloog, een kinderarts, een huisarts, enkele verpleegkundigen en counselors een aantal plaatsen.

In de meeste AZG-projecten werken buitenlandse vrijwilligers nauw samen met hun plaatselijke collega's, maar in Ingoesjetië en Tsjetsjenië zijn de veiligheidsvereisten zo streng dat het dagelijkse werk bijna uitsluitend gebeurt door onze lokale teams. Voor de hele regio gaat het om ongeveer 170 personen. Twee van hen vertellen over hun werk, hun voldoening, en de uitdagingen en problem

JANETA

Janeta is gynaecologe en werkt sinds 2000 voor AZG in Ingoesjetië. Ze werkt samen met een kinderarts en twee verpleegsters in twee “Kompaktniki” (geïmproviseerde onderkomens), die ze wekelijks bezoekt. De grootte van die Kompaktniki varieert: ze bieden plaats aan twintig tot duizenden ontheemden. Vandaag werkt AZG in meer dan twintig Kompaktniki in Ingoesjetië.
Het interview met Janeta had plaats in een ontheemdenkamp, in een voormalige herstellingswerkplaats voor landbouwmachines. De modderige grond ligt bezaaid met verroeste machinestukken. De kinderen spelen tussen de duiven, vlak bij de loodsen waar verschillende gezinnen opeengepakt wonen. Nu de meedogenloze Russische winter hard toeslaat, staan deze mensen steeds meer bloot aan kou en vochtigheid. Het kamp ligt op nauwelijks een paar kilometer van de Tsjetsjeense grens, niet ver van de voormalige tentenkampen waar duizenden mensen opgevangen werden die op de vlucht waren voor de oorlog. Die kampen gingen in 2004 dicht.

"De mensen beseffen dat we hen willen helpen"

Het behandelzaaltje is ondergebracht in een afgedankte spoorwagon die zorgvuldig bedekt is met golfplaten. Er hangen AZG-posters en gezondheidsboodschappen aan de muur. Onder meer een oproep om zich te beschermen tegen aids, tegelijk een parodie op een beroemde rekruteringscampagne van het Sovjetleger om vrijwilligers te ronselen. Een ijzeren kachel geeft zoveel warmte af dat Janeta en de verpleegster slechts een doktershemdje met korte mouwen dragen, ondanks de vrieskou buiten. Het gynaecologische basismateriaal is zorgvuldig geschikt, terwijl de glimmende onderzoekstafel en de beensteunen zich in een hoek bevinden.
“Ik werk nu al vijf jaar voor AZG", vertelt Janeta. "Ik kom uit een doktersfamilie en heb me tien jaar geleden gespecialiseerd in gynaecologische spoedgevallen. Ik werkte voor het eerst samen met AZG in 1995-96, en hielp toen de chirurgische teams om de oorlogsgewonden te verzorgen in het district Shatoi in Tsjetsjenië, vanwaar ik afkomstig ben. We deden wat we konden. Nadien ging ik aan de slag als gynaecologe voor AZG. Ik heb in verschillende kampen in Ingoesjetië gewerkt. Aanvankelijk moesten we het stellen zonder gas en elektriciteit, en onze patiënten waren vaak heel moeilijk en agressief. Ze wantrouwden ons en iedereen die hulp wilde bieden. Vandaag beseffen de mensen echter dat we hen willen helpen, denk ik, en zijn ze nog maar heel zelden agressief tegen ons.

"Zo veel mogelijk zelf"

In het begin kregen we veel zwaar zieke vrouwen over de vloer, vaak met ernstige bloedarmoede en zwangerschapscomplicaties. Veel vrouwen waren bang om te bevallen en hadden geen regelmatige prenatale zorg gekregen. Vandaag zijn we er na jarenlange inspanningen in geslaagd om de vrouwen aan te zetten tot een betere geboorteplanning. De gezondheid van onze patiënten is geleidelijk verbeterd. Ik zie ongeveer 25 patiëntes per dag. Ze moeten allemaal hun beurt afwachten vóór we hen kunnen onderzoeken. De pediater heeft het nog drukker. De meest voorkomende problemen zijn bloedverlies bij de geboorte en bekkenbodemontsteking. Vrouwen die gespecialiseerde zorg nodig hebben, kunnen we overbrengen naar de lokale ziekenhuizen, maar eerlijk gezegd probeer ik mijn patiëntes zo veel mogelijk zelf te verzorgen. De behandelingen in die ziekenhuizen zijn immers duur en de geneesmiddelen van slechte kwaliteit. Het is zo erg gesteld dat veel vrouwen weigeren om ernaar toe te gaan.
Als enige arts in dit gebied word ik soms opgeroepen voor spoedgevallen. Het geeft me voldoening dat ik mensenlevens kan redden. De dankbaarheid van mijn patiënten is mijn grootste beloning."