Libanon - gezondheidszorg voor buurten die door geweld van de wereld zijn afgesneden
In Libanon woedt sektarisch geweld tussen twee van de armste districten van het land. Gewone burgers raken in het conflict verstrikt: ze krijgen maar moeilijk toegang tot gezondheidszorg en hun dagelijks leven wordt grondig verstoord. Teams van Artsen Zonder Grenzen bieden medische zorgen aan beide zijden van het front.
Syria Street, in de noordelijke stad Tripoli, vormt de frontlinie van een gewelddadig conflict tussen twee buurten. Aan de ene kant van de straat ligt Jabal Mohsen, een Alawitische buurt waar zowat 60.000 mensen opeengepakt leven op 2,5 vierkante kilometer. Aan de andere kant ligt Bab al-Tabbaneh, een van de armste delen van het land, waar vooral Soennieten wonen. De voorbije twee jaar is het geweld sterk geëscaleerd, samen met de oorlog in buurland Syrië.
Wanneer er gevechten uitbreken, vaak met een groot aantal slachtoffers tot gevolg, zitten inwoners aan beide kanten gevangen in wat plots een oorlogszone is. Toen het geweld in mei 2013 voor het laatst oplaaide, lieten zeker 35 mensen daarbij het leven, en raakten nog 250 anderen gewond. Sinds de opstand in Syrië in maart 2011 begon, vielen er meer dan 190 doden en 1200 gewonden.
Maar ondanks hun verschillen hebben de beide gemeenschappen ook veel gemeen: armoede, overbevolking en een enorme behoefte aan gezondheidszorg, die alleen maar groter wordt door de grote groepen vluchtelingen die uit Syrië aankomen.
“Beide buurten zijn economisch bijzonder zwak: ongeveer tachtig procent van de bevolking leeft van minder dan vier dollar per dag. Er is amper toegang tot betaalbare gezondheidszorg en ze hebben geen ziekteverzekering,” aldus Sébastien Vidal, coördinator voor Artsen Zonder Grenzen in Tripoli. “De situatie is het afgelopen jaar nog verergerd door de grote instroom van Syrische vluchtelingen.”
Jabal Mohsen: basisgezondheidszorg en stabiliseren van gewonden
Jabal Mohsen is een dichtbevolkte berggemeenschap die uitkijkt over de stad Tripoli. Tijdens de gevechten worden winkels en scholen gesloten en gaan veel inwoners niet naar het werk, terwijl tanks van het Libanese leger Syria Street blokkeren in een poging de strijdende partijen uit elkaar te houden.
Als alle ingangen afgesloten zijn, wordt het bijna onmogelijk Jabal Mohsen in of uit te komen. Mensen in de buurt hebben het bijzonder moeilijk om toegang te krijgen tot basisgezondheidszorg, en hebben slechts één optie: proberen om het front over te steken, op zoek naar levensreddende medische zorgen.
“Er zijn hier geen ziekenhuizen,” zegt Vidal. “Een zwangere vrouw met weeën of een ander spoedgeval … Patiënten kunnen het dichtstbijzijnde ziekenhuis in het centrum van Tripoli enkel bereiken door vijandig gebied over te steken.”
In november 2012 ging Artsen Zonder Grenzen aan de slag in de kliniek van Jabal Mohsen, de enige medische voorziening in de buurt. “Sinds we hier van start gingen, is er een constante stroom patiënten geweest, en onze artsen en verpleegsters werken onvermoeibaar door om hen allemaal te helpen,” zegt Vidal. Als er gevechten uitbreken, zorgt het team ervoor dat inwoners continu toegang hebben tot basisgezondheidszorg. “Ze stabiliseren dus ook de gewonden zodat ze later kunnen doorverwezen worden, wanneer de veiligheidssituatie dat toelaat.”
Bab al-Tabbaneh: nieuwe kliniek vanaf dag één druk bezocht
In Bab al-Tabbaneh, aan de andere kant van de beruchte straat, wonen zowat 80.000 Libanezen en een toenemend aantal Syrische vluchtelingen. “Deze buurt is een van de armste in heel Libanon, en de toegang tot gezondheidszorg laat zeer te wensen over,” zegt Vidal. In april 2013 opende Artsen Zonder Grenzen een kliniek in Bab al-Tabbaneh. “Op de eerste dag zat de kliniek al vol patiënten, de meeste vrouwen en kinderen die nog nooit toegang hadden gehad tot gratis of betaalbare gezondheidszorg,” zegt Vidal.
In de kliniek bieden twee artsen en twee verpleegkundigen gratis consultaties en behandeling aan, voor gemiddeld zestig patiënten per dag. Zowat twintig procent van de patiënten die ze zien, zijn Syrische vluchtelingen, een bijzonder kwetsbare groep.
“De meeste patiënten zijn jonge kinderen met longaandoeningen of buikgriep, door de slechte leefomstandigheden,” zegt Vidal. “Veel kinderen lijden ook aan een ijzer- en vitaminetekort omdat ze niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen, waardoor ze nog kwetsbaarder worden.” Tussen april en eind juli 2013 kwamen in de kliniek meer dan 3500 patiënten over de vloer.
