Libanon: 5 maanden grensconflict, behoeften van ontheemden nemen toe

Het gewapend conflict aan de zuidgrens van Libanon duurt nu al 5 maanden en heeft geleid tot honderden doden en een enorme ontwrichting van het leven van mensen. Meer dan 91.000 mensen zijn uit hun huizen verdreven wat een immense impact heeft op hun financiële stabiliteit en psychologisch welzijn. 

Momenteel lijkt de intensiteit van het conflict niet af te nemen. Integendeel: de vuurgevechten hebben zich uitgebreid naar het noordoosten van Libanon waar Israëlische troepen de provincie Baalbek-Hermel bombardeerden.

Ontheemde mensen zoeken veiligheid op een steenworp van de grens

Veel van de ontheemde mensen hebben hun huis verlaten zonder enige bezittingen en worstelen om de basisvoorzieningen zoals voedsel en dekens te bemachtigen. Meer dan 60 gezinnen wonen in een verlaten hotel dat is omgebouwd tot opvangcentrum in Al-Merouaniye, zo'n 60 km van de grens. Een van de bewoners is Ali Hammoud, een kapper en vader van drie kinderen uit Rab Al-Thalathine, die zijn tranen bedwingt als hij vertelt over de beproeving van zijn familie.

"Mijn oudste zoon heeft drie mentale crises gehad", zegt hij. "We gaan slapen, worden wakker en herhalen dit elke dag. We zijn bang dat onze kinderen mentale problemen zullen ontwikkelen door deze situatie. Dezelfde routine, dag in dag uit, is voor een kind zwaarder dan voor een volwassene."

Het grensconflict eist een enorme mentale tol 

Teams van Artsen Zonder Grenzen (AZG) bieden ontheemde mensen uit het grensgebied psychologische eerste hulp. Felicitas Steinhoff, activiteitenmanager geestelijke gezondheid bij AZG, waarschuwt voor de psychologische tol van langdurige ontheemding: "We zien een toename van depressies en angststoornissen", zegt ze. "Op het vlak van geestelijke gezondheid denk ik dat mensen heel goed kunnen omgaan met kortstondige stress, maar wat we hier zien zijn gezinnen die al meer dan vijf maanden ontheemd zijn en die leven met veel onzekerheid over wanneer en zelfs of ze misschien terug kunnen."

Een mobiel medisch team van AZG biedt mensen ook zorg voor chronische ziekten en bezoekt regelmatig een kliniek in het gouvernement Nabatiyeh, aan de grens. Het team heeft sinds het begin van 2024 373 consulten gegeven op beide locaties.

Manahel Rammel, vluchtte op 8 oktober uit de grensstad Oudaisseh en zegt dat kinderen en jongeren het meest afzien. "Jonge mensen tussen de 18 en 20 jaar zitten daar maar zonder enig idee wat ze willen gaan doen," zegt ze. "Hun toekomst is weg. De toekomst van de jeugd is weg." Manahels eigen dochter studeert gelukkig in Beiroet, maar Manahel kan haar daar niet bezoeken door de hoge reiskosten. Zoals veel mensen in Libanon had Manahel al moeite om de eindjes aan elkaar te knopen voor de huidige crisis, maar haar ontheemding heeft haar financiële problemen alleen maar erger gemaakt. 

Het conflict verergert bestaande financiële moeilijkheden

Libanon worstelt met het vierde jaar van ernstige economische onrust, waardoor tweederde van de bevolking in armoede is leeft. Het huidige geweld heeft veel mensen hun middelen van bestaan ontnomen of ernstig aangetast, waardoor ze zelfs niet meer in hun basisbehoeften kunnen voorzien.

Eerder zocht Ali zijn toevlucht in Beiroet, maar toen zijn spaargeld op was, verhuisde hij naar het opvangcentrum in El-Merouaniye. "We verlieten onze huizen met niets anders dan de kleren die we aanhadden," zegt Ali. Tijdens de wapenstilstand [een vierdaagse wapenstilstand in november 2023] gingen we terug om wat essentiële spullen en kleding in te pakken, alleen maar om ons te warmen..." vertelt Ali. “Ik had wat spaargeld, maar dat was op. Ik bleef twee maanden in Beiroet en gaf al mijn geld uit voordat ik uiteindelijk naar deze schuilplaats verhuisde."

Hoewel de muren van het verlaten hotel enige veiligheid en warmte bieden aan de gezinnen die er onderdak vinden, hebben ze  net als duizenden andere ontheemde mensen in heel Libanon duidelijk behoefte aan uitgebreide en langdurige hulp nu ze een onzekere toekomst tegemoet gaan.

"Als ik op dit moment in een toverlantaarn kon wrijven, zou ik weer thuis in mijn dorp willen zijn," zegt Ali Hammoud. "We hebben geen oplossing, alleen God weet waar we naartoe gaan."