Het belang van een propere omgeving - Gezondheidswerkers in Ingoesjetië

"De mensen kennen hier al zoveel miserie, dat ik soms beschaamd ben om hen te vertellen over ziektekiemen en het belang van een propere omgeving", zegt Raya Edelbieva. Raya maakt deel uit van een netwerk van zestien lokale gezondheidswerkers in Malgobeck, het noordwestelijke district van Ingoesjetië. Het team werd opgeleid door Artsen Zonder Grenzen.

Zo'n 40.000 mensen die de oorlog in Tsjetsjenië zijn ontvlucht, hebben zich in Malgobeck gevestigd in collectieve centra, tenten of bij gastfamilies. Elke gezondheidswerker bezoekt de nederzettingen en is verantwoordelijk voor zo'n 1.000 ontheemden. Hun taak is de ontheemden persoonlijk te leren kennen, hun meest dringende noden te begrijpen, medische gevallen naar dokters te verwijzen en om basisgezondheidszorg en reproductieve gezondheidszorg, evenals hygiëne en gezondheid te promoten.
"De ontheemden zijn hun huizen en al hun bezittingen kwijt", legt dokter Sylvie Moinié uit, een van de medische coördinatoren van AZG in Ingoesjetië. "Ze zijn getraumatiseerd door de oorlog, ze zijn vreemden in dit land en in deze omgeving, ze voelen zich buitengesloten, ze zijn op hun hoede bij mensen die ze niet kennen en ze staan wantrouwig tegenover systemen die ze niet kennen. Onder deze omstandigheden zijn de ontheemden minder geneigd hulp te zoeken", gaat Sylvie verder, "en kan de bronchitis van een kind een longontsteking worden, of zal een vrouw een doodgeboren kind ter wereld brengen, wat vermeden had kunnen worden. De gemeenschapswerkers zijn er om de communicatie te verbeteren en relaties te leggen tussen de ontheemden, de lokale gemeenschap en het medische personeel."

Actieve ontheemden

De AZG-verpleegster die het nieuwe programma coördineert, Roza Sukaeva, omschrijft de teamleden als "zeer actieve ontheemden die bijzonder geïnteresseerd zijn in het verbeteren van de gezondheidssituatie binnen de gemeenschap". Deze karaktertrekken - evenals efficiënt kunnen communiceren, het goed organiseren van activiteiten en het kunnen mobiliseren van anderen - waren criteria om de gezondheidswerkers te selecteren. AZG trainde het team vervolgens in het geven van eerste hulp, het verbeteren van basishygiëne en -gezondheid en het herkennen van symptomen van besmettelijke ziekten om de mensen onmiddellijk naar de medische voorzieningen door te verwijzen.
De gezondheidswerkers verwijzen alle ernstige ziekte- of traumagevallen door naar ziekenhuizen, raden zieke mensen aan medische hulp te zoeken, en zwangere vrouwen om pre- en postnatale consultaties bij te wonen. Ze stimuleren ook moeders om hun kinderen in te enten. Ze identificeren de zwakkeren die speciale hulp nodig hebben van lokale agentschappen of buitenlandse ngo's, en ze verzamelen gegevens, zoals het aantal invaliden, chronische patiënten, geboorten, overlijdens, zwangerschappen. Bovendien, door kleinere gezondheidsproblemen aan te pakken en te onderscheiden van de grotere, verminderen ze de werkdruk voor de dokters en verpleegsters die in de mobiele AZG-klinieken werken en voor de Ingoesjetische gezondheidsstructuren. Tegelijkertijd vergroten ze de kans dat degenen die wachten op een consultatie, de meest behoeftigen zijn.
"Gisteren telde een van de gezondheidswerkers veertig gevallen van diarree in een collectief centrum", zegt dokter Sylvie Moinié. "Een AZG-verpleegster ging er onmiddellijk heen om de situatie te controleren, en vroeg vervolgens aan de lokale afdeling voor besmettelijke ziekten om te reageren. Zonder dergelijke snelle ontdekkingen, kunnen we geconfronteerd worden met honderden gevallen en een mogelijke epidemie."

Luizen

In andere collectieve centra in Malgobeck hebben gezondheidswerkers luizen ontdekt. Samen met een AZG-verpleegster verzamelden ze alle geïnfecteerde mensen én hun huisgenoten, legden het probleem uit, en toonden hen hoe ze zich konden wassen om de parasiet kwijt te geraken. De anti-luizencampagne vindt plaats in de collectieve centra en in het tentenkamp van Aki Yurt. Informatiesessies over basishygiëne en gezondheid worden regelmatig georganiseerd, soms voor meer dan honderd mensen. Tijdens deze sessies geven de vrijwilligers praktisch advies: altijd water koken alvorens het te drinken, was je handen voor het eten, bescherm eten voor vliegen en andere insecten, hou de latrines schoon, verwittig ons over muizen, ratten en kakkerlakken. De vrijwilligers organiseren ook massale opkuisoperaties, tijdens dewelke de mensen samenwerken om vuilnis te verzamelen en te verwijderen. Het resultaat is dat de sanitaire omstandigheden in de collectieve centra zijn verbeterd. De verandering is het duidelijkst in het Aki Yurt-kamp.
Ten slotte zijn er de onzichtbare resultaten, die het meest lonend zijn voor de gezondheidswerkers zelf. "Vele vluchtelingen bedanken me", vertelt Malika Djabayeva, "en ze vragen me AZG te bedanken, om hen bezocht te hebben, om bezorgd te zijn over hun gezondheid en hen advies te hebben gegeven. Het is algemeen geweten dat wanneer je zo ver van huis bent en in moeilijke omstandigheden leeft, aandacht en vriendelijke woorden je het gevoel geven dat men je niet is vergeten."