Haïti 5 jaar later: gezondheidszorg ondergeschoven kind in heropbouw

12 januari is het 5 jaar na de aardbeving van 2010. Naast het groot aantal doden werd de al schromelijk tekortschietende gezondheidszorg grotendeels verwoest: tweederde van alle posten, medische centra en ziekenhuizen werd met de grond gelijk gemaakt en één tiende van de Haïtiaanse medische professionals overleed of verliet het land. Ondanks de heropbouw kan de bevolking anno 2015 nog steeds zeer moeilijk aan medische hulp komen.

Lege ziekenhuizen

'Zo is het universitaire ziekenhuis HUAH, het enige overheidsziekenhuis dat orthopedische chirurgie bood, niet compleet herbouwd en kan het dus niet volledig draaien. Ook staan nieuw gebouwde ziekenhuizen leeg vanwege een tekort aan getraind personeel, medicijnen, fondsen, onderhoudsmiddelen, apparatuur en materiaal. Het motto 'build back better' in Haïti, dat ten grondslag lag aan donorgelden, geldt blijkbaar niet voor de gezondheidszorg,' aldus Oliver Schulz, landencoördinator voor Artsen Zonder Grenzen in Haïti.

4 ziekenhuizen

Artsen Zonder Grenzen werkt al sinds 1991 in Haïti. Vanwege de catastrofale impact van de aardbeving zette Artsen Zonder Grenzen een grote noodhulpoperatie op met veldhospitalen in tenten, containers en onder andere schoolgebouwen. Na de noodfase besloten wij de gaten in de gezondheidszorg op te vullen met onder meer 4 ziekenhuizen in hoofdstad Port-au-Prince en de westelijke plaats Léogâne. Hier bieden onze teams spoedeisende zorg, inclusief verloskundige en neonatale zorg, en specifieke brandwondenzorg. Gewelddadige misdrijven en verkeersongelukken hebben tot een verdubbeling geleid in doden, desondanks is nauwelijks tot geen traumazorg voorhanden en wordt het enige brandenwondencentrum in het land gerund door Artsen Zonder Grenzen. In 2014 alleen al hebben onze hulpverleners in ons ziekenhuis in de wijk Tabarre, in Port-au-Prince, 1.325 spoedgevallen als gevolg van geweld en bijna 6.500 andere spoedgevallen behandeld. Elke maand voeren zij 130 chirurgische ingrepen uit.

Niet genoeg cholerazorg

Sinds de grote cholera-epidemie van eind 2010 is er nog steeds geen goed functionerend systeem dat in werking kan treden als de cholera opnieuw toeneemt. Tijdens de meest recente uitbraak, september – december 2014, werd het geld niet snel genoeg vrijgegeven om acute zorg te bieden aan cholerazieken. Daarop heeft Artsen Zonder Grenzen, naast het opzetten van eigen choleraklinieken ook financiële steun gegeven aan het ministerie van Volksgezondheid voor diens behandelcentra. In 2014 hebben onze hulpverleners 5.600 patiënten behandeld voor cholera, de helft daarvan binnen de piekperiode van half oktober - half november.

Bemanning ziekenhuizen

'Gezondheidszorg moet veel hoger op de agenda van de landelijke autoriteiten en hun internationale partners komen. Het budget voor volksgezondheid is klein en we zien dat er meer naar ontwikkeling gaat. Dat is cruciaal voor het opbouwen van een goed functionerend zorgstelsel, maar het mag niet ten koste gaan van de huidige urgente gezondheidsproblemen, zoals cholera. De Haïtiaanse autoriteiten moeten, in samenwerking met hun internationale partners, een noodsysteem opzetten en cholerazorg integreren in de gezondheidszorg. Er moet ook beter gepland worden naar wat er allemaal nodig is: dus niet alleen een ziekenhuis bouwen, maar ook regelen dat wat er nodig is om mensen er daadwerkelijk te verzorgen, er komt, zoals de bemanning,' besluit Oliver Schulz.

De hulp van Artsen Zonder Grenzen

In de 10 maanden na de aardbeving van 12 januari 2010 behandelde Artsen Zonder Grenzen 360.000 patiënten, voerden onze hulpverleners ruim 15.000 operaties uit, en deelden we meer dan 50.000 tenten uit en verschaften we een half miljoen liter schoon water per dag. Sinds 2010 hebben onze teams meer dan 204.000 mensen voor cholera behandeld met een overlevingspercentage van ruim 99 procent.