Fysiek geweld en vernedering tegen Congolezen

Sinds mei werden al meer dan 30.000 Congolezen uitgewezen in Angola, vaak met geweld. Artsen Zonder Grenzen biedt hen medische hulp en verzamelt hun getuigenissen.

Een team van de urgentie-afdeling in Congo – bestaande uit een coördinator, een arts en een verpleegkundige – biedt eerste medische hulp aan de 600 tot 700 Congolezen die dagelijks worden uitgewezen en nood hebben gezondheidszorg. Het team verzamelt daarnaast ook hun getuigenissen.
“De uitwijzingen lijken onderdeel van een grootschalig uitwijzingsprogramma de wordt uitgevoerd in Angola,” verklaart teamcoördinator Bertrand Perrochet. “De meestal gedwongen uitwijzingen komen voor in de provincies Malanje en Lunda Norte, vanuit de diamantmijnen, of vrijwillig vanuit enkele stedelijke gebieden.”
Volgens de getuigenissen die AZG verzamelde, omsingelt het Angolese leger de diamantmijnen waar veel Congolese migranten illegaal aan het werk zijn en beveelt hen te vertrekken. De mannen worden rechtstreeks weg gebracht, te voet of per vrachtwagen, naar gesloten centra. Van daaruit worden ze in groepen van enkele honderden de Congolese grens overgezet.

De uitgewezenen die in dit gebied worden geholpen door AZG – 80% van hen zijn mannen – zijn geen slachtoffers van systematisch seksueel geweld, zoals in 2007 het geval was. Er werden echter gevallen van fysiek geweld gemeld en gevallen van vernederende vaginale en anale onderzoeken door de Angolese soldaten tijdens de uitwijzing.
“Het doel van die onderzoeken is de Congolezen alle waardevolle voorwerpen – zoals diamanten of geld – af te nemen voor ze het Angolese territorium verlaten,” legt Perrochet uit. “Sommige patiënten vertellen ook over andere soorten fysiek geweld – zoals slagen en verwondingen met mes of machete - door het Angolese leger, of soms door de Angolese bevolking, altijd met het doel voorwerpen af te nemen. Een man die we er ontmoetten, was geslagen door burgers omdat hij weigerde zijn riem af te geven. Hij stierf aan zijn verwondingen in Kahungula.”
AZG blijft de situatie van de uitgewezen personen van nabij volgen. Elke dag nemen teams van het urgentieteam in Kinshasa en in Lubumbashi contact op met mensen in de provincie Bandundi (in Tembo en Kahungula) en in de provincie Kasaï (in Kamonya en Kamako), gelegen aan de grens. Er werden ook meer dan 2600 Congolezen uitgewezen uit Angola via Kamako.
In december 2007 kloeg AZG het systematisch gebruik van verkrachting en geweld aan door het Angolese leger tijdens uitwijzingen van Congolese migranten die in de diamantmijnen in de Angolese provincie Lunda Norte werken. AZG nam zich voor de uitwijzingen in Angola op de voet te volgen, om de gezondheidstoestand van de bevolking aan de grens te onderzoeken en eventuele mishandelingen aan te klagen.