Verkrachting nog steeds gebruikt als middel om situatie te destabiliseren

Het is zondag 3 juli 2005. In de vroege ochtend ontwaakt de stad Mbandaka in angst. Een buitengewone gewelddadige oproer doet het centrum van de hoofdstad van de Evenaarsprovincie, in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC), op haar grondvesten daveren. De stad kende nochtans een relatief rustige periode na het begin van de vredesprocessen in 2003, die een einde maakten aan vijf jaar bloedige oorlog.

Aan de oorsprong van de onlusten: tientallen militairen – waarschijnlijk tussen de 80 en 100 – gelegerd in een transitcentrum, wachtend op hun integratie in het reguliere leger. De gewapende muiters plunderen eerst de wapenopslagplaats en richten zich dan op de bevolking, die ze beschuldigen van de moord op een van hun collega’s. De soldaten plunderen, schieten van dichtbij op weerloze slachtoffers en plegen talrijke gewelddaden jegens vrouwen, mannen en kinderen.
Vanaf de eerste dag van de muiterij doorkruiste het lokale team van de urgentiepool van AZG de toegankelijke stadswijken en gezondheidsstructuren om de ernstigste gewonden naar het ziekenhuis over te brengen. Het team is gestationeerd in Mbandaka en reageert op noodsituaties in de regio. Het geweld hield de stad 24 uur in haar greep. 46 personen raakten gewond door kogels en 6 mensen kwamen om het leven.
Maar ook werden minstens 29 mensen tijdens de gebeurtenissen het slachtoffer van verkrachting. AZG verzorgde hen. Gezien het hoge aantal, was het noodzakelijk op korte termijn een voorlichtingscampagne te organiseren zodat de slachtoffers van seksueel geweld zich binnen 72 uur zouden laten behandelen. Dit tijdsinterval is essentieel om het risico op besmetting met het aids-virus te beperken, vooral omdat dit risico nog verhoogd word door de verwondingen en bloedingen, veroorzaakt tijdens de gedwongen gemeenschap.
“Dit soort destabiliserende gebeurtenissen in een land waar de vrede nog erg fragiel is, vormen een groot probleem," verklaart Alain Decoux, AZG-landverantwoordelijke in Congo. “Ook al is de veiligheid op heel wat plaatsen verbeterd, de situatie is nog steeds erg wankel en dit soort gebeurtenissen kan om het even waar en op elk moment plaatsvinden. Bovendien gebeurt de verzorging van seksuele misdrijven in realiteit niet altijd effectief, ondanks de talrijke discussies hierover. Slechts weinig slachtoffers hebben daadwerkelijk toegang tot de juiste medische verzorging, ook al vormt seksueel geweld een echte plaag en is een snelle tussenkomst absoluut noodzakelijk.
Naast een antiretrovirale behandeling ter voorkoming van aids, moeten de slachtoffers eveneens zo snel mogelijk een "morning-after-pil" krijgen, om een ongewenste zwangerschap te vermijden en zijn ook vaccins en antibiotica nodig om eventuele seksueel overdraagbare infecties (SOA) te bestrijden.
Vandaag is de rust misschien weergekeerd in Mbandaka, maar de angst voor een nieuwe golf aanvallen en de trauma’s bij de slachtoffers blijven nog lang aanwezig in de herinnering. Er vallen veel obstakels te overwinnen op de lange weg naar genezing.
AZG is al 20 jaar aanwezig in de Evenaarsprovincie. De organisatie reageert in de provincie niet alleen op noodsituaties. Ze biedt eveneens kwaliteitsverzorging aan de allerarmsten in verschillende zones, ondersteunt de medische opvolging van personen met SOA’s in vijf medische structuren en organiseert in Mbandaka voorlichtingsessies over SOA’s en aids.