XVI Internationale Aidsconferentie Wereldgezondheidsorganisatie steekt hoofd in het zand

De medische humanitaire organisatie Artsen Zonder Grenzen (AZG) biedt nu reeds bijna zes jaar antiretrovirale therapie aan in ontwikkelingslanden. Vandaag drukt AZG haar ongerustheid uit over de politieke zelfingenomenheid wat betreft het meer toegankelijk maken van nieuwere aidsgeneesmiddelen voor de aidspatiënten in ontwikkelingslanden.

Gegevens die AZG bekend maakte op de XVI Internationale Aidsconferentie in Toronto tonen duidelijk aan dat de hoge prijs van nieuwe geneesmiddelen de kost van de therapie de hoogte indrijft en zo een bedreiging vormt voor de voortzetting van behandelingsprogrmma

• in het programma dat AZG steunt in Khayelitsha (Zuid-Afrika), moeten 10% van de patiënten na 3 jaar en 16% na 4 jaar overschakelen op een tweedelijnsbehandeling. Deze is echter 5-maal duurder dan de eerstlijnsbehandeling.
• in Nigeria hebben 8% van de patiënten die reeds 18 maanden onder behandeling zijn, een overschakeling op een tweedelijnsbehandeling nodig. Dit kost 7 maal meer dan de eerstelijnstherapie (1473 USD versus 200 USD); tenofovir is niet beschikbaar als een alternatief voor de eerstelijnsbehandeling.
• In Guatemala kost een tweedelijnsbehandeling 6500 USD, dit is 28 maal zoveel als de eerstlijnsbehandeling.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) deelde tijdens de Toronto Conferentie haar laatste richtlijnen mee m.b.t. antiretrovirale behandelingen in arme landen. Deze bevelen de nieuwe generatie ARV’s aan voor zowel de eerstelijns- als tweedelijnsbehandelingen. Door patenten zijn vele van deze geneesmiddelen echter niet in een generische versie beschikbaar. Hierdoor kunnen de patenthoudende bedrijven zeer hoge prijzen vragen, en bovendien zijn ze zeer traag in het beschikbaar stellen van deze medicijnen in ontwikkelingslanden.
“ We juichen toe dat WHO haar geneesmiddelenlijst heeft uitgebreid om de nieuwere aidsmedicijnen op te nemen in haar richtlijnen. Maar er is geen mechanisme dat deze medicijnen beschikbaar maakt op het niveau van de landen”, zegt dr. Alexandra Calmy van AZG’s Campagne voor de Toegang tot Basisgeneesmiddelen. “Het is de verantwoordelijkheid van WHO om regeringen aan te moedigen om de flexibiliteit die ingebouwd is in de TRIPS-akkoorden van de Wereldhandelsorganisatie te gebruiken, inclusief het uitvaardigen van dwanglicenties om toegang te krijgen tot generische medicijnen. Andere actoren, waaronder het Mondiaal Fonds en UNAIDS, moeten zich er ook bewust van worden dat we mogelijk op een grote crisis afstevenen tenzij ze maatregelen nemen om de kostprijs van een behandeling naar omlaag te halen.”
Generische competitie is een belangrijke motor geweest om de prijs van de eerstelijnsgeneesmiddelen naar omlaag te krijgen, van 10.000 USD per patiënt per jaar tot minder dan 140 USD.Vandaag zijn 50% van de aidspatiënten in ontwikkelingslanden afhankelijk van generische medicijnen uit India. Maar omdat door een recente wetgeving nu ook landen als India patenten moeten toekennen voor medicijnen, lopen deze bronnen van generische medicijnen het gevaar op te drogen.
Het verzekeren van de betaalbaarheid van de nieuwe generatie medicijnen is een belangrijke manier om een kwaliteitsvolle langetermijnzorg te garanderen voor aidspatiënten in de ontwikkelingslanden. “Ik zou vandaag niet meer in leven zijn indien ik geen toegang had tot tweedelijnsgeneesmiddelen”, zegt Ibrahim Umoru, een ervaringsdeskundige die voor AZG in Lagos (Nigeria) werkt, en die in 2006 naar een tweedelijnstherapie moest overstappen toen hij resistent werd voor de eerstelijnsmedicijnen. “Ik behoor tot een zeer gelukkige minderheid. De meeste patiënten wiens leven gered werd door de eerstelijnsbehandeling, zullen aan hun lot overgelaten worden op het moment dat ze de tweedelijnsbehandeling nodig hebben tenzij de regeringen niet langer hun hoofd in het zand steken en het probleem aanpakken.”
AZG verschaft een ARV-behandeling aan meer dan 60.000 patiënten in 32 landen.