Longpest neemt af

In het district Ituri, in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo (DRC), neemt het aantal gevallen van longpest inmiddels af, maar de dreiging bestaat nog altijd dat de situatie plotseling weer verslechtert. Anne Perrocheau is referentiearts voor epidemieën bij AZG. Sinds begin juni 2006 verzorgt zij, in samenwerking met de teams op het terrein, de opvolging van deze interventie.

Is de situatie inmiddels onder controle in de gezondheidszones Rethy en Linga?
Sinds zes weken constateren we een geleidelijke afname van het aantal gevallen, en komen er nog maar hooguit vijf nieuwe gevallen per week bij. Bovendien hebben we de epidemie kunnen beperken tot de oorspronkelijk getroffen zones. In totaal hebben we sinds begin juni 269 personen behandeld. En 36 patiënten zijn aan de ziekte bezweken. Maar we hebben nu al twee weken geen nieuwe sterfgevallen gehad.
Welke activiteiten heeft AZG opgezet?
We hebben onmiddellijk alle verdachte gevallen geïsoleerd en met aangepaste antibiotica behandeld. Sinds 3 weken verzorgen wij tevens alle familieleden die in contact zijn geweest met een zieke. We hebben twee isolatiecentra geopend, een in Vedza, in de streek Linga, en een ander in Kwandroma, Rethy. De behandelingen worden verzorgd door Congolees gezondheidspersoneel, bijgestaan door een AZG-team. Het centrum in Kwandroma is inmiddels gesloten, en momenteel zijn wij bezig alles over te dragen aan het ziekenhuis in Rethy. De aanwezigheid van buitenlandse hulpverleners is niet langer nodig. Wel hebben we een waarschuwingssysteem in het leven geroepen waarmee de Congolese artsen ons op de hoogte kunnen houden over hoe de situatie zich ontwikkelt.
Welke hygiënische maatregelen zijn er genomen om de leefomgeving gezonder te maken en de overdracht van de ziekte te beperken?
De vrijwilligers van het Congolese Rode Kruis hebben een hele mobilisatiecampagne opgezet en zijn in alle dorpen van de regio van deur tot deur gegaan. AZG heeft insecticiden geleverd en de Congolese teams hebben boodschappen verspreid om de basishygiëne te verbeteren. De bevolking moet vooral worden ingelicht over de noodzaak om het voedsel gescheiden te houden van de leefruimte, om zo het contact te vermijden met ratten, overdragers van de ziekte. Ook moet het afval systematisch uit de woonruimte worden verwijderd en moeten alle huizen waar verdachte gevallen zijn gesignaleerd, systematisch worden besproeid met insecticide.
Verder moeten de getroffen families bewust gemaakt worden van de basisvoorschriften voor de begrafenis van overledenen: geen onbeschermd contact met het lichaam, slechts één persoon mag het lichaam van de overledene voorbereiden, daarna moeten systematisch de handen worden gewassen. Het zijn lastige regels maar oh zo noodzakelijk als we toekomstige besmettingen willen voorkomen.
Wat kunnen we van deze interventie leren?
Enkel een klinische behandeling volstaat niet. We moeten vanaf het begin van de epidemie maatregelen nemen om andere gevallen op te sporen en iedereen op te volgen die mogelijk in contact is geweest met een drager van de ziekte. Controle op de overdragers blijft een moeizame aangelegenheid in Congo, met de talrijke tekortkomingen op het gebied van gezondheid en hygiëne. De intensieve ontbossing in de regio bevordert bovendien de komst van de ratten naar de steden, omdat zij in de natuur niet meer voldoende voedsel vinden.
Moeten we binnen afzienbare tijd vrezen voor een nieuwe epidemie?
Eén ding is zeker, we hebben al lange tijd niet meer zo'n grootschalige epidemie meegemaakt, ook al kon niet voor alle verdachte gevallen voor 100% bevestigd worden dat het om pest ging. Dankzij een snelle reactie bleef de verspreiding van de ziekte beperkt. De geringe verplaatsingen in deze regio waar de ziekte endemisch is, maar die ook afgelegen en wat onveilig is, hebben eveneens een rol gespeeld. Maar de risico's op een grootschaliger besmetting kunnen niet volledig worden uitgesloten. Een verspreiding van longpest zou rampzalige gevolgen kunnen hebben in de grote steden van de regio, zoals Kampala in Oeganda of Kisangani in Congo. Het groeiend aantal ratten, hun toenadering tot mensen en het winterseizoen (wanneer overdracht eenvoudiger is), zijn allemaal risicofactoren die we op de voet moeten blijven volgen.
Longpest, een relatief zeldzame vorm van pest, is dodelijk. De bacil die verantwoordelijk is voor de infectie, nestelt zich in de longen, wat de ziekte des te besmettelijker maakt. Besmetting gebeurt door hoesten of niezen. Ook kan de ziekte worden overgedragen via contact met besmette kleding of beddengoed. De incubatietijd is erg kort: variërend van enkele uren tot drie dagen. Zonder behandeling is longpest binnen drie dagen dodelijk. Nochtans is de behandeling op basis van antibiotica erg eenvoudig. Het belangrijkste is dat de patiënten worden geïsoleerd, waarna zij kunnen worden behandeld zonder risico op besmetting van anderen.