Somalië: Aangepaste aanpak van mazelen

Terwijl het conflict in Mogadishu nieuwe hoogtes bereikt, kan AZG de zwaarste gevolgen van een mazelenuitbraak in de naburige regio’s nog steeds afwenden.

De mensen in Guri El weten dat zodra een kind hoge koorts, rode ogen en kleine plekjes in de mond vertoont, ze het apart moeten houden van de andere kinderen. In een land waar het jarenlange conflict het gezondheidssysteem volledig heeft vernield, heeft Artsen Zonder Grenzen (AZG) de mensen geleerd om hun gezondheid in eigen handen te nemen, zeker als het om een van de meest dodelijke kinderziektes gaat: de mazelen. Sinds 11 april spreidt deze uiterst besmettelijke ziekte zich uit over Guri El en de omliggende gebieden in de regio Galgaduud (Zuid- en Centraal-Somalië). Tot dusver behandelde AZG in deze streek 403 patiënten voor complicaties veroorzaakt door de mazelen. Gewoonlijk treffen de mazelen kleine kinderen het ergst, maar in dit geval is 60% van de patiënten ouder dan vijf jaar, en sommigen zijn zelfs al volwassen.“De kinderen jonger dan vijf konden genieten van de systematische vaccinaties die AZG de voorbije drie jaar in het ziekenhuis heeft uitgevoerd. De voordien nog onregelmatige vaccinatie in het gebied zou het hoge aantal besmette kinderen en volwassenen kunnen verklaren”, aldus Said Ibrahim Hassan, AZG-terreincoördinator voor het project in Galgaduud.

Behandeling van complicaties

Er bestaat geen remedie tegen mazelen, maar het is wel mogelijk om dodelijke of verzwakkende complicaties te behandelen of te voorkomen. Dit is met name belangrijk in plaatsen die een beperkte toegang tot gezondheidszorg en wijdverspreide ondervoeding kennen, zoals Somalië.

Het door AZG geleide ziekenhuis Istarlin stelde in een apart gebouw tien extra bedden ter beschikking en reserveerde een aantal personeelsleden uitsluitend voor de verzorging van patiënten met ernstige complicaties ten gevolge van mazelen. Minder kritieke patiënten worden in een geïsoleerd deel van de poliklinische afdeling behandeld.

Alternatieve aanpak

Veel inwoners van Galgaduud zijn nomaden die verspreid over een uitgestrekt gebied leven en vaak onderweg zijn op zoek naar water en voer voor hun geiten en kamelen. Samen met het huidige conflict maakt dit de lancering van een grootse vaccinatiecampagne in het gebied onmogelijk.

Het AZG-team heeft daarom voor een alternatief gekozen: ze behandelt niet alleen de patiënten met mazelen die naar het ziekenhuis worden gebracht, maar trekt ook dagelijks via een mobiel team naar de dorpen en kampen, tot 50 km van Guri El, om er besmette personen op te sporen en te behandelen. Daarnaast manen ze de clanoversten, religieuze leiders, leerkrachten en autoriteiten aan om zieke kinderen voor verzorging naar het ziekenhuis over te brengen.

Het mobiele team stippelt zijn route uit volgens de verhuizingen van de mensen en naargelang de veiligheidstoestand. Tot dusver oogsten we goede resultaten: ruim 40% van alle behandelde mazelengevallen werden in het dorp van de patiënt zelf behandeld. Er is slechts melding van één kind dat in de regio aan de mazelen stierf.

“De informatie voorhanden toont een lager sterftecijfer aan dan wat je zou verwachten. Wij zijn van mening dat het een goede zaak was om actief naar patiënten te zoeken, hen zelf in de dorpen te gaan behandelen en de gemeenschappen hierbij te betrekken”, legt Ibrahim Hassan uit.
 

Meer mazelen

Ook in de naburige regio’s zijn de gevolgen van deze epidemie voelbaar.

Tijdens de 2 laatste weken van april vaccineerden de AZG-teams meer dan 16.000 kinderen tussen de 6 maanden en 15 jaar oud in Belet Weyne (regio Hiraan ten zuiden van Galgaduud). In Galkayo (regio Mudug) behandelden de teams van halfweg april tot halfweg juni ruim 230 patiënten.

De veiligheidsomstandigheden bepalen hoe en waar AZG kan werken en verklaren de diversie manieren om de mazelenuitbraak de baas te kunnen.

Momenteel zoekt AZG naar mogelijkheden om een massale vaccinatiecampagne in de kampen langs de weg tussen Afgooye en Mogadishu op te zetten. Daar zochten immers honderdduizenden mensen hun toevlucht nadat het geweld in Mogadishu onlangs escaleerde.

AZG in Somalië

AZG staat in voor gezondheidszorg in acht regio's in Zuid- en Centraal-Somalië op basis van de medische behoeften en ongeacht de clan of politieke stroming.

In 2008 verleenden de teams van AZG nagenoeg 730.000 poliklinische consulten, waarvan meer dan een 250.000 voor kinderen jonger dan vijf jaar. 24.000 mensen werden in de door AZG ondersteunde ziekenhuizen en gezondheidsklinieken opgenomen, en er werden net geen 4.000 operaties uitgevoerd, 1,249 daarvan voor verwondingen door het geweld. Bijna 35.000 ondervoede personen kregen voedsel en medische verzorging aangeboden.

Voor haar werk in Somalië aanvaardt AZG van geen enkele overheid of donoragentschap financiële middelen, en doet enkel een beroep op donaties van het grote publiek.