Christophe Hippchen, AZG-landverantwoordelijke
Twee weken geleden riep Artsen Zonder Grenzen (AZG) uit voorzorg al haar internationale medewerkers uit Somalië terug, naar aanleiding van de brutale moord op onze drie collega’s Victor, Damien en Bidhaan, en nog twee andere mensen, op maandag 28 januari in Kismayo.
Zevenentachtig internationale medewerkers werden uit de 14 projecten in Somalië teruggeroepen, terwijl de nationale medewerkers de medische programma’s op het terrein blijven leiden. Deze terugtrekking gold eveneens als blijk van respect voor onze gestorven collega’s.
Christoph Hippchen, AZG-landverantwoordelijke in Somalië, legt uit welke gevolgen dit heeft voor de AZG-projecten.
Heeft AZG haar activiteiten in Somalië onderbroken?
Dit ernstige en uiterst brutale incident stuurde onze diensten in het land behoorlijk in de war. De afwezigheid van de internationale medewerkers op het terrein trof bijvoorbeeld onze chirurgisch programma in Kismayo: momenteel hebben we er geen personeel dat chirurgische noodhulp kan bieden in het ziekenhuis waar we actief zijn. Toch hebben we niet al onze activiteiten gestaakt. We blijven immers medisch materiaal naar onze projectlocaties in Somalië sturen. Onze lokale medewerkers blijven er zo goed mogelijk onze medische programma's leiden. Ik zou graag willen benadrukken dat al onze acties sterk afhankelijk zijn van onze 800 nationale medewerkers die medische bijstand leveren aan onze patiënten in alle projectlocaties. Sinds de terugtrekking van onze internationale medewerkers, kon ons team 1.164 patiënten verzorgen in ons ziekenhuis in Galcayo en 1.110 patiënten in het ziekenhuis in Marere. Op andere plaatsen verspreid in Somalië, waar AZG ook projecten heeft lopen, worden meer medische acties voortgezet.
Riep AZG eerder al internationale medewerkers uit Somalië terug?
Door de onzekere situatie in Somalië werden er eerde al tal van projectteams geëvacueerd. Dat alle secties nu al hun internationaal personeel uit Somalië hebben teruggetrokken, toont het uitzonderlijke karakter van de situatie en de ernst van de aanval. De evacuatie op zich maakt echter deel uit van onze normale operationele procedures voor onze missies in Somalië. We volgen de veiligheidssituatie in Somalië steeds van heel dichtbij en baseren daar onze aanwezigheid op. In het verleden evacueerden we reeds meermaals – voornamelijk preventief – onze internationale medewerkers. Sinds wij in 2003 van start gingen in de stad Zuid-Galcayo bijvoorbeeld, vonden er al zo’n 50 evacuaties van verschillende duur en voor diverse redenen plaats. Door de onstabiele context van Somalië verblijven alle coördinatieteams noodgedwongen in Nairobi, Kenia.
Wat zijn gevolgen hiervan voor de Somalische bevolking?
Onze toegewijde Somalische collega’s doen hun uiterste best om de levensreddende medische activiteiten te blijven garanderen wanneer de internationale medewerkers niet aanwezig zijn. Dankzij de aanwezigheid van ons internationaal personeel én onze lokale collega’s kunnen we gratis kwaliteitszorg en uiterst gespecialiseerde behandelingen als chirurgische interventies aanbieden. Door het conflict krijgen de meeste mensen heel moeilijk toegang tot gratis gezondheidszorg en gespecialiseerde behandelingen zoals AZG die biedt. De humanitaire situatie in Somalië is steeds verontrustender. Het sterftecijfer in diverse gebieden van het land ligt ver boven de alarmdrmpel en de bestaande medische bijstand kan niet in alle behoeftes voorzien. Honderdduizenden Somaliërs vechten voor hun leven, ze hebben dringend hulp nodig. De aanval op ons team in Kismayo was dus eigenlijk een aanval op het humanitarisme zelf en op ons vermogen om het leed in Somalië te verzachten.
Hoe ziet u de nabije toekomst van AZG in Somalië?
We waren reeds meer dan 17 jaar actief in Somalië. Voornamelijk het voorbije jaar kende het land een kritieke noodtoestand met uitbrekend geweld, massaal vluchtende ontheemden en niet ingeloste medische noden. Wij maken ons ernstig zorgen over de mensen die we nu niet kunnen helpen. Hoewel de meeste acties tijdens de afwezigheid van de internationale medewerkers blijven lopen, betekende deze aanval toch een grote stap terug. We zouden meer moeten doen nu deze mensen in Somalië onze hulp broodnodig hebben, maar toch kunnen we niet gewoon verder doen en de moord op onze collega’s zomaar vergeten. Onze aanwezigheid in Somalië is belangrijk, we zijn ons daarvan bewust. Na de brutale aanval op ons team in Kismayo, kregen we ook heel wat steun en medeleven van onze nationale medewerkers, onze lokale tegenhangers en de lokale bevolking. In Kismayo trokken de mensen samen met AZG de straat op en veroordeelden zo de aanval. Wij zijn vastbesloten om hulp te bieden in Somalië, maar wat onze collega’s twee weken geleden is overkomen, moet opgehelderd en geanalyseerd worden voordat we kunnen beslissen om onze internationale medewerkers terug te sturen.