Wachten om aids te behandelen is een misdaad

Nieuwe gegevens bevestigen haalbaarheid van antiretrovirale behandeling in arme omgevingen - Regeringen blijven weigeren om geld vrij te maken voor levensverlengende geneesmiddelen

Op de 14de Internationale Aids-Conferentie in Barcelona beschuldigen Artsen Zonder Grenzen (AZG) en Health GAP de rijke landen van opzettelijk verzuim. Een nalatigheid die miljoenen mensenlevens kost. Net voor een gemeenschappelijke vergadering onder de naam "Time to Treat" (Tijd om te behandelen) vestigden activisten er de aandacht op dat de meeste regeringen zich niet aan hun belofte houden om antiretrovirale geneesmiddelen goedkoper te maken. Vooral de rijkste landen maken onvoldoende middelen vrij voor de strijd tegen aids. De regeringen van de rijke en ontwikkelingslanden begaan hiermee een enorme politieke fout.
"Wanneer ik als arts een patiënt die dringend verzorging nodig heeft, niet help, bega ik een beroepsfout en kan ik aangeklaagd worden", aldus dr. Morten Rostrup, voorzitter van de Internationale Raad van AZG. "Elke dag sterven meer dan 8.000 aids-patiënten. De internationale gemeenschap weigert echter een adequate globale aanpak uit te werken en te bekostigen. Dat is niets minder dan een misdaad tegen de menselijkheid."
Volgens de ngo's gaat kostbare tijd verloren - omdat er zo weinig fondsen beschikbaar zijn - met bakkeleien over de vraag of preventie wel kostenverantwoord is in vergelijking met behandeling. In feite zijn beide benaderingen noodzakelijk. Dit debat zou kunnen worden stopgezet indien de middelen niet zo schaars waren en de vrijgemaakte fondsen werden besteed aan de goedkoopste geneesmiddelen. Het feit dat sommige landen afhankelijk zijn van de goodwill van farmaceutische bedrijven, in plaats van zelf generische geneesmiddelen op de markt te brengen en op grote schaal geneesmiddelen aan te kopen, leidt ertoe dat ze soms drie keer meer betalen dan noodzakelijk voor ARV-cocktails.
"De weigering van de VS, de Europese Unie en andere donorlanden om fondsen vrij te maken voor de goedkoopste geneesmiddelen heeft al miljoenen mensen de dood ingejaagd", verklaart dr. Alan Berkman, medeoprichter van Health GAP. "De haalbaarheid van de behandeling heeft nooit meer vastgestaan. Zolang de rijke landen echter weigeren te betalen, doet dat er niet toe. De donorlanden moeten aansprakelijk gesteld worden voor opzettelijk verzuim."
Volgens velen is behandeling niet haalbaar in arme omgevingen, zelfs niet als er voldoende fondsen beschikbaar zijn. "Sommige mensen beweren dat Afrikanen de geneesmiddelen niet goed zullen innemen omdat ze de tijd niet kunnen aflezen", zegt Fred Minandi, een landbouwer uit Malawi. "Ik mag dan al geen horloge hebben, ik kan u verzekeren dat ik, sinds ik in augustus vorig jaar gestart ben met mijn tritherapie, geen enkele dosis gemist heb. Bij het begin van de behandeling had ik nog welgeteld 107 CD4-cellen, vandaag heb ik er 356, en ik ben daar heel trots op. Ik ben een van de eerste patiënten die gratis antiretrovirale geneesmiddelen krijgen in Malawi, en als ik hier vandaag het woord kan voeren, is dat dankzij deze behandeling."
AZG stelde op de vergadering de resultaten voor van zeven proefprojecten in Zuid-Afrika, Malawi, Kameroen, Kenia, Cambodja, Thailand en Guatemala. Daaruit blijkt dat een doeltreffende behandeling concrete klinische resultaten oplevert én ingrijpende gevolgen heeft voor het leven van patiënten en hun gemeenschap. Patiënten die opgenomen worden in AZG-projecten, hebben aids in een vergevorderd stadium. Ze worden behandeld in diverse gezondheidsstructuren, waaronder klinieken voor basisgezondheidszorg in arme townships, plattelandsklinieken en poliklinische eenheden in hoofdstedelijke en districtziekenhuizen.
De overlevingskans van de gevolgde 743 patiënten na zes maanden werd geraamd op 93%. Na zes maanden bleek dat de patiënten die gewogen werden, gemiddeld drie kilogram waren bijgekomen en dat bij patiënten bij wie het aantal CD4-cellen werd gemeten, dat aantal gemiddeld 104/mm was gestegen. In de drie projecten die systematisch de virale lading testten na zes maanden behandeling, was bij 82% van de patiënten het virus niet meer opspoorbaar in het bloed (