Het team van AZG in Irak - achtergrond

Als internationale medische organisatie is het onze opdracht om bijstand te verlenen aan volkeren die het slachtoffer zijn van gewelddaden en oorlog. Dat is het geval in Irak, maar ook in talrijke andere conflictzones waar wij aanwezig zijn. Het is niet onze taak om ons voor of tegen een oorlog uit te spreken. We mogen op geen enkel moment het risico lopen onze onpartijdigheid te verliezen, want precies die onpartijdigheid stelt ons in staat om zonder discriminatie en volledig belangeloos hulp te bieden aan burgers. Voor ons telt alleen het verlichten van het leed dat burgers wordt aangedaan in situaties van extreem geweld.

Met andere woorden, volgens ons bestaan humanitaire acties erin totaal onafhankelijk van de strijdende partijen hulp te bieden en toe te zien op de naleving van de humanitaire regels die het internationaal recht de oorlogvoerende partijen oplegt. Het gaat met name om de regels die de gevolgen voor burgers moeten beperken door bij voorbeeld geen levensnoodzakelijke infrastructuren te vernietigen (energie, water, levensmiddelen, onderdak...) en door hun bevoorrading toe te laten door onafhankelijke hulporganisaties zoals Artsen Zonder Grenzen.
In dit stadium is het moeilijk om scenario's uit te tekenen voor het vervolg van de gebeurtenissen en de gevolgen die deze oorlog zal hebben voor de burgerbevolking. We herinneren ons nog dat na september 2001 iedereen een massale uittocht van Afghanen naar Pakistan en Iran verwachtte. Die miljoenen vluchtelingen zijn er nooit gekomen; de grenzen bleven immers gesloten en de vluchtelingen zaten vast binnen Afghanistan. Wij zullen dus uiterst waakzaam blijven over onze kansen om bij de burgers te geraken, om daar waar ze zich bevinden hulp te bieden, hetzij in Irak, hetzij in de buurlanden.
Irak is Afghanistan niet, en alleen de toekomst zal ons vertellen wat er komen gaat. Daarom is AZG voorstander van een reactieve benadering. De teams moeten nu de noden evalueren evenals de mogelijkheden om erop te reageren in Bagdad, maar ook in Iran, Syrië en Jordanië.
Een andere bekommernis is de inzet van humanitaire hulp in het kader van een politiek en militair proces. De Verenigde Staten hebben duidelijk aangekondigd dat humanitaire hulp een essentieel luik zal vormen van hun militaire strategie voor de controle over Irak. We kunnen ons onbehaaglijk voelen bij het zien van hoe de oorlogsplannen worden gekoppeld aan hulpoperaties, van hoe het humanitaire wordt misbruikt als communicatiemiddel naar een Westen dat gekant is tegen deze zogenaamde "preventieve" oorlog, maar beweren dat ngo's het monopolie hebben over hulpverlening, kunnen we niet. Het oorlogsrecht bepaalt zelfs dat de oorlogvoerende partijen verplicht zijn te voorzien in de vitale behoeften van de bevolkingen in de gebieden die ze hebben ingenomen.
Maar in tegenstelling tot de door militairen opgezette hulpoperaties, wil de humanitaire actie die wij voorstaan hulp bieden aan de meest kwetsbare personen, zonder discriminatie van politieke, religieuze of welke aard ook en zonder ondergeschikt te zijn aan militaire of politieke belangen van de oorlogvoerende partijen. Met andere woorden, een actie die onafhankelijk is van politieke en militaire krachten, en onpartijdig ten behoeve van alle slachtoffers van geweld.
Het is de verantwoordelijkheid van een medische organisatie als AZG om te trachten tijdens het conflict toegang te krijgen tot Irak en er een onafhankelijk werkterrein uit te bouwen, los van de partijen die er oorlog voeren. Die houding verdedigen wij in het belang van de burgers.