AZG in Noord-Soedan: vechten tegen de stroom in

Tijdens een dringende coördinatievergadering op een van de vele broeierige namiddagen in Khartoem, vatte Dan Sermand, AZG-missiehoofd in Soedan, de situatie treffend samen: "De lucht zal de komende weken niet blauw zijn, maar grijs. Het ziet er zelfs zeer somber uit."

Dit verontrustende vooruitzicht is niet nieuw voor het AZG-team in Khartoem, dat als bezeten werkt om medische basishulp aan de mensen van Darfur te bieden. Sommigen onder hen verblijven al sinds januari in de Soedanese hoofdstad. Ze vechten tegen de vele hindernissen in de tot 50°C oplopende middagzon. Ze banen hun weg door het eindeloze papierwerk, krijgen af te rekenen met tal van logistieke moeilijkheden en wonen talloze coördinatievergaderingen bij. Ze zijn er zich ten volle van bewust dat de komende maanden de toestand eerder zwaarder dan gemakkelijker zal worden. Ondanks het feit dat steeds meer hulporganisaties eindelijk aankomen in Darfur. Ondanks de dringende maatregelen die de VN en de Soedanese regering onlangs beloofden te nemen. Ondanks de groeiende internationale bekommernis om de crisis.
"Het regenseizoen komt eraan" hoor je zowat overal in Khartoem. Op vergaderingen van de VN, in persberichten en tijdens ngo-vergaderingen. Terwijl het regenseizoen in werkelijkheid al begonnen is en allerlei problemen met zich meebrengt: acute transportproblemen, een verslechtering van de sanitaire en hygiënische condities en een toename van het risico op cholera, malaria en infecties van de luchtwegen.
"De stad Kebkabyia in het noorden van de staat Darfur telde vroeger zo'n 15.000 inwoners", meldt Nathalie Civet, medisch coördinator bij AZG en al sinds januari werkzaam in de noodhulpverlening voor Darfur. "In april woonden er 45.000 mensen meer in de stad, allemaal ontheemden die hun huizen en dorpen hebben moeten verlaten. Momenteel zijn er 68.000 inwoners meer in deze kleine stad. Velen leven in erbarmelijke omstandigheden. Te veel mensen sterven aan gangbare ziektes als diarree, malaria en infecties van de luchtwegen, die makkelijk en voor weinig geld behandeld kunnen worden."
"Omdat er zoveel mensen opeengepakt in een kleine ruimte leven, met slechte sanitaire en watervoorzieningen, vrezen we dat door water overgebrachte ziektes zoals cholera en shigella zullen uitbreken. Dat zou een ware ramp betekenen in deze omstandigheden. We maken ons ook zorgen over het risico op mazelen. We denken immers dat veel van de ontheemde kinderen die hier arriveren nooit tegen mazelen zijn ingeënt. Mazelen zijn zelden dodelijk voor goed gevoede, gezonde kinderen. Maar ondervoede kinderen die al af te rekenen hebben met andere chronische ziektes zijn een makkelijk slachtoffer, vooral de erg jonge kinderen. Ons doel in Kebkabyia is erg eenvoudig: we willen het sterftecijfer zo snel mogelijk gevoelig doen dalen. Hiervoor moeten we infecties van de luchtwegen, diarree en malaria correct behandelen en de kinderen onder de nieuwkomers zo snel mogelijk een vaccin tegen mazelen toedienen."
Dit lijkt simpel, maar het team moet tal van obstakels uit de weg ruimen om dit doel te kunnen bereiken. Om te beginnen moeten de juiste medicijnen naar de juiste plaats gebracht kunnen worden. Sommige officiële restricties betreffende het transport van medicamenten en de douaneformaliteiten werden dan wel opgeheven, voor het team lijkt het soms dat de ene hindernis vervangen wordt door een andere. Er worden constant nieuwe richtlijnen in verband met medicatie en gezondheid uitgevaardigd door verschillende gezondheidsorganisaties. Het is een zware taak voor Nathalie om haar weg te vinden in deze bureaucratische chaos.
Eens de juiste medicijnen ter plaatse zijn, moet je getraind medisch personeel vinden om ze op de correcte manier toe te dienen. Een groot deel van het personeel van het ziekenhuis van Kebkabyia heeft de stad verlaten, op de vlucht voor de vele gevechten. De beperkte medische staf die wel ter plaatse bleef, is slecht opgeleid. Sommigen beschikken zelfs niet over basisvaardigheden zoals het gebruiken van een thermometer. Ook hun motivatie is niet altijd even hoog, daar ze slecht betaald worden en moeten werken in een onveilige omgeving moeten werken.
"We zenden nu Soedanese dokters, verpleegsters en leerkrachten van het ministerie van Gezondheid van Khartoem naar Darfur om het lokale personeel in Kebkabyia op te leiden en te garanderen dat niemand de prioriteiten van een noodsituatie uit het oog verliest," verklaart Nathalie. "Voor de aankomst van AZG, behandelde het ziekenhuis een kleine groep patiënten met chronische ziektes. Maar dit is niet erg zinnig in een crisissituatie, wanneer er buiten mensen sterven aan aandoeningen die makkelijk behandeld zouden kunnen worden."
Er zullen zich problemen blijven voordoen - zowel ernstige als bizarre. En deze problemen zullen altijd opgelost moeten worden. Dingen waar men makkelijk raad mee weet in een ontwikkeld land, zoals de medicijnen bewaren op de juiste temperatuur, worden oneindig veel ingewikkelder op plaatsen zoals Khartoem, waar de elektriciteit regelmatig uitvalt en de generator soms sputtert. Gelukkig is het AZG-team in Khartoem vol goede hoop. Ook al zal de kreet "Malesh!" ("Pech!") nog wel een tijdje blijven klinken in onze kantoren.