AZG biedt bijstand aan slachtoffers van seksueel geweld in Burundi

De vereiste zorgverlening voor seksueel geweld in Burundi is niet alleen van medische, maar ook van psychologische en sociale aard. Om deze zorg te kunnen verlenen, opende Artsen Zonder Grenzen (AZG) afgelopen september een gezondheidscentrum voor vrouwen (CSF - Centre de Santé pour des femmes) in de hoofdstad Bujumbura. Het opzetten van een dergelijk project was niet evident in een land waar de term "verkrachting" niet eens bestaat in de plaatselijke taal. Maar de realiteit na 10 maanden werkzaamheid toont dat de slachtoffers van seksueel geweld dringend hulp nodig hebben.
"Het aantal patiënten is toegenomen. Op dit ogenblik hebben we elke maand tussen 120 en 150 nieuwe gevallen", zegt Emma Frovenholt, AZG-dokter in het CSF. "De recente toename betreft vooral kinderen. De helft van de slachtoffers is jonger dan 18 jaar. Zelfs kleine kinderen worden niet ontzien".

Het CSF heeft zich geïnstalleerd in het centrum van Bujumbura, naast de bushalte en de markt. Dankzij deze locatie kunnen de patiënten naar het centrum komen zonder aandacht te trekken. Om stigmatisatie te voorkomen, verzorgt het centrum niet alleen slachtoffers van verkrachting, maar ook mensen die menen dat ze een seksueel overdraagbare ziekte of infectie hebben opgelopen en zij die interesse hebben in familieplanning.
Een deel van de slachtoffers kreeg te maken met seksueel geweld als gevolg van de oorlog die nog steeds woedt in Burundi. Gewapende mannen, soldaten of rovers maken gebruik van de oorlogssituatie om seksuele misdaden te begaan. Maar volgens Emmanuelle Delmarquette, psycholoog in het AZG-centrum, "wordt de helft van de seksuele misbruiken gepleegd door burgers. Zo'n 50% van deze daders is gekend door hun slachtoffer."
De medische gevolgen van verkrachting zijn divers: (gynaecologische) verwondingen, HIV/aids-besmetting of andere seksueel overdraagbare infecties zoals Hepatitis B, en ongewenste zwangerschap. De behandelingsmethode hangt af van de tijd die is voorbijgegaan tussen het moment van de verkrachting en de aankomst van de patiënt in het Centrum. De medische begeleiding duurt 6 maanden, waarin AZG de algemene conditie van de patiënten en hun medicatie in de gaten houdt. De slachtoffers van verkrachting worden ook op psychologisch en sociaal vlak bijgestaan. Het CSF is een beschermde omgeving waarin iedereen vrijuit kan spreken. De vertrouwelijkheid van de gesprekken en de behandeling wordt te allen tijde verzekerd.
In een land dat geplaagd wordt door algemene armoede, is verkrachting nog een bijkomende moeilijkheid, aangezien het vrouwelijke slachtoffer door haar man en familie wordt verstoten. "Onze sociale werker ontleedt elke situatie afzonderlijk, evalueert de persoonlijke bestaansmiddelen van het slachtoffer en diens noden voor de toekomst", verklaart Emmanuelle. "Na deze volledige analyse zoeken wij naar oplossingen binnen het verenigingsleven, lokale gemeenschappen en ngo-netwerken."
De sociale werker wijst diegenen die een formele klacht willen indienen ook de weg naar de juiste instanties. Hoewel meer en meer slachtoffers - of hun omgeving - een rechtszaak zouden willen aanspannen, wegen deze procedures zeer zwaar en wordt er slechts aan weinig klachten gevolg gegeven. De tegenwerking blijft groot en de bewijzen van verkrachting zijn uitermate moeilijk te vergaren.
"We weten goed dat niet alle slachtoffers tot bij ons kunnen komen. Daarom proberen we de mensen ook meer bewust te maken van seksueel misbruik.", besluit Fabienne de Leval, AZG-verantwoordelijke voor projecten rond seksueel geweld. "Door middel van dit project en doelgerichte informatieactiviteiten dragen we onze boodschap uit: het is verboden iemand aan te raken zonder diens toestemming, ongeacht zijn leeftijd of geslacht. Hoewel er nog veel te doen en te verbeteren valt, is in Burundi de stilte rond dit onderwerp tenminste gebroken."