Aidsbehandeling moet gratis zijn voor alle patienten in ontwikkelingslanden
Op dinsdag, 14 december 2004 zal een coalitie van befaamde deskundigen, instellingen en niet-gouvernementele organisaties de “Free by 5”-verklaring lanceren en overhandigen aan de Wereldbank, de donoren, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), UNAIDS en tal van andere actoren. Waar de WHO ernaar streeft om in de loop van volgend jaar drie miljoen met HIV besmette personen te behandelen met anti-retrovirale medicijnen (ARV), wijst de verklaring erop dat de ARV’s en de bijbehorende hulpverlening gratis moeten worden aangeboden aan alle patiënten in ontwikkelingslanden.
Stephen Lewis, Speciaal Gezant van de Verenigde Naties (VN) voor HIV/aids in Afrika en ondertekenaar van de verklaring: “De nood aan toegang tot anti-retrovirale therapieën is groter dan ooit. Voor velen betekent het letterlijk het verschil tussen leven en dood. Maar als deze therapieën niet gratis zijn, hebben de armen er geen baat bij. Deze verklaring maakt duidelijk waarom de behandeling gratis beschikbaar zou moeten zijn. Ze verdient onze volledige steun.”
Van 5,5 miljoen mensen die wereldwijd met HIV zijn besmet en die een behandeling nodig hebben, worden amper 440.000 patiënten ook daadwerkelijk behandeld. In Afrika staat slechts 4% van de mensen met HIV/aids onder ARV-behandeling . Ondanks de afnemende prijzen van de medicijnen, sterven nog steeds veel aidspatiënten in ontwikkelingslanden omdat ze zich de honoraria voor de behandeling niet kunnen veroorloven. De verklaring haalt bewijzen aan dat door de gevraagde bedragen (patiëntenbijdragen) veel patiënten worden uitgesloten, dat de vatbaarheid voor HIV/aids toeneemt en dat de patiënten de behandeling minder strikt volgen, zodat resistentie tegen de medicijnen kan ontstaan. Zowel vanuit een medisch, economisch en mensenrechtenstandpunt, als vanuit de openbare gezondheidzorg is het aanbieden van een alomvattende gratis aidsbehandeling een noodzakelijke en rationele gang van zaken.
Gorik Ooms van Artsen Zonder Grenzen: “Patiëntenbijdragen maken het vaak onmogelijk om die patiënten te bereiken die de behandeling het hardst nodig hebben. De families die het zwaarst getroffen worden door aids, verliezen in veel gevallen hun inkomen omdat ze niet meer kunnen werken, en kunnen hun behandeling gewoonweg niet betalen. Als een aidsbehandeling wordt aangeboden in klinieken die wel gesponsord worden, maar die de patiënten toch vragen om bij te dragen in de kosten, haken de patiënten die de tests of de medicijnen niet langer kunnen betalen, af. Sommigen komen dan naar onze ziekenhuizen, waar de behandeling gratis is. Maar AZG kan slechts een tijdelijke oplossing bieden, voor een beperkt aantal mensen.”
De “Free by 5”-verklaring, die werd opgestart door de afdeling ‘Health Economics and HIV/aids Research’ (HEARD) van de universiteit van KwaZulu-Natal, won in snel tempo de steun van belangrijke actoren en organisaties overal ter wereld. Er werden momenteel al meer dan 600 handtekeningen ingezameld. Onder hen bevinden zich veel gewaardeerde gezondheidsdeskundigen, economen en beleidsmakers, zoals Stephen Lewis (Speciaal Gezant van de Verenigde Naties voor HIV/aids), Helene Rossert (Directeur-Generaal van AIDES-Frankrijk en Ondervoorzitster van het Globaal Fonds ter bestrijding van aids, tuberculose en malaria) en Gorik Ooms (Algemeen Directeur van Artsen Zonder Grenzen-België).
Professor Alan Whiteside, directeur van HEARD, vat als volgt samen: “De graad van armoede in de meest precaire contexten is van zulk niveau, dat de mensen worden uitgesloten als de behandeling niet volledig gratis wordt verstrekt. Ik ben ervan overtuigd dat het op economisch vlak steek houdt voor openbare gezondheidsdiensten om de HIV/aidsbehandeling gratis aan te bieden.”
De verklaring spoort internationale donoren aan om de invoering van gratis behandelingen actief te promoten, en om de nodige bijkomende hulpmiddelen te garanderen zodat dit alles effectief mogelijk wordt. Ze voert ook druk uit op de WHO en UNAIDS om formeel duidelijke richtlijnen aan te nemen in verband met de behoefte aan gratis ARV-behandelingen.