Imey, Ethiopië: "AZG is de enige hulporganisatie in dit gebied"

In augustus 2009 begon Artsen Zonder Grenzen te werken in Imey, in de Ethiopische regio Somali. In een interview vertelt coördinator Christian Sorensen over zijn ervaringen en hij legt uit waarom het belangrijk is dat Artsen Zonder Grenzen daar vandaag actief is.

Al bijna een jaar leiden teams van Artsen Zonder Grenzen samen met personeel van het Regionaal Gezondheidsbureau, een centrum voor primaire gezondheidszorg in Oost-Imey, in de Ethiopische regio Somali. Tegelijk ondersteunen ze een ander centrum voor primaire gezondheidszorg in West-Imey.
Tussen die twee centra ligt een rivier en dat betekent dat er geregeld patiënten van de ene naar de andere post moeten worden overgebracht in een kleine boot. Beide centra bieden consultaties aan meer dan 2000 patiënten per maand.
Tot de dienstverlening behoren ook pre- en postnatale consultaties voor zwangere vrouwen en jonge moeders. Vrouwen van wie de bevalling moeilijk zal verlopen, worden naar de kraamafdeling in Oost-Imey doorverwezen. In beide centra wordt voortaan ook gevaccineerd en kunnen ondervoede kinderen terecht voor een aangepaste behandeling.

Wat zijn de behoeften van de lokale gemeenschap in Imey?

“Het harde leven van de nomadische bevolking van Imey wordt nog bemoeilijkt door chronische armoede en de onregelmatige neerslag in de regio. Basisgezondheidszorg is er nauwelijks en de gemeenschap heeft dan ook heel wat verschillende dingen nodig. Vooral in Oost-Imey is de humanitaire situatie een grote uitdaging wegens de onveiligheid en de onderontwikkelde infrastructuur.”
“Wij verzorgen maandelijks 70 mensen in onze afdeling voor intern verpleegde patiënten in Oost-Imey, waar we 15 bedden hebben. Kinderen komen naar het centrum met infecties van de luchtwegen, zoals een longontsteking, of ernstige ondervoeding. Soms komen er mensen met schotwonden of die gebeten zijn door een dier. Bovendien veroorzaakt de slechte kwaliteit van het beschikbare water vaak ziektes, zoals ooginfecties, huidaandoeningen en diarree.”
“Ook tuberculose (tbc) is een groot probleem voor de bevolking van Oost- en West-Imey. Daarom zijn we van plan om binnenkort van te starten met de opsporing van de ziekte en de behandeling van mensen met tbc. Om de toegang tot de gezondheidszorg te verbeteren voor mensen die niet tot aan het centrum kunnen komen, zijn we op nieuwe plaatsen begonnen met mobiele hulpposten.”
“Er zijn in dit district geen andere gezondheidsvoorzieningen of -organisaties actief. Met onze activiteiten mikken wij natuurlijk vooral op primaire gezondheidszorg. We kunnen dus niet aan alle behoeften tegemoetkomen. Er is ongetwijfeld nog veel werk voor de boeg om meer mensen in deze streken toegang te bieden tot gratis kwalitatieve basisgezondheidszorg.”

Artsen Zonder Grenzen verwijst mensen in nood naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, dat op 6 tot 8 uur rijden ligt. Wat betekent dat in de praktijk voor de patiënten?

“Dat betekent dat de meeste mensen in feite geen toegang hebben tot verzorging in een ziekenhuis. Ze hebben ook niet de middelen om tot daar te geraken. Ons gezondheidscentrum is de dichtstbijzijnde plaats waar ze naartoe kunnen. Ik weet dat de gemeenschap het erg op prijs stelt dat we mensen doorverwijzen naar Gindir; als we de patiënten zelf niet kunnen helpen in onze infrastructuur, dan weten ze dat we hen naar het ziekenhuis zullen brengen voor de nodige operaties of moeilijke bevallingen.”
“Omdat het echter een rit van 8 uur is, doen we natuurlijk zoveel mogelijk ons best om de patiënten in ons centrum te verzorgen. Als je ziek of gewond bent, is zo een lange rit over hobbelige wegen een nachtmerrie, maar in Imey is er geen andere keuze.”
“Op een nacht kwam er een vrouw binnen die al verschillende dagen barensweeën had. Onze verpleegster en de vroedvrouw van West-Imey, het gezondheidscentrum aan de overkant van de rivier, waren midden in de nacht de rivier overgestoken om de vrouw naar de afdeling voor intern verpleegde patiënten in Oost-Imey te brengen. In onze kliniek hebben we echter niet de chirurgische mogelijkheden om complicaties bij een bevalling op te vangen, dus toen haar toestand stabiel was, hebben we haar naar het ziekenhuis van Gindir gebracht. Moeder en kind hebben het gelukkig overleefd.”

Wat denken de mensen van Oost-Imey over de activiteiten van Artsen Zonder Grenzen?

“Wij zijn de enige buitenlandse hulpverleners in dit gebied. Het is dan ook voor een deel onze verantwoordelijkheid om geregeld te praten met de gemeenschap waar we te gast zijn, hen uit te leggen waarom we daar zijn, wat we doen, en dat onze diensten gratis en voor iedereen toegankelijk zijn.”
“We hebben dichtbij- en verafgelegen dorpen bezocht, en we weten dat mensen op de hoogte zijn van het bestaan van ons gezondheidscentrum. Toch blijft het een uitdaging om mensen zover te krijgen dat ze vroeger naar ons komen, voordat ze te ziek worden om nog behandeld te kunnen worden. Het is niet moeilijk om met de lokale bevolking te praten. De cultuur van Somali is er immers een van mensen ontmoeten, met elkaar spreken en van gedachten wisselen.”
“De vroedvrouw die in de centrum werkt doet zelf heel wat inspanningen om traditionele bevallingsbegeleiders (TBB’s) in het district te ontmoeten, om mensen beter te laten begrijpen met welke problemen ze te maken hebben en met hen te spreken over hoe men moet omgaan met bepaalde uitdagingen, zoals risicovolle zwangerschappen. Die ontmoetingen zijn erg zinvol voor de TBB’s en voor onze eigen vroedvrouw, maar uiteindelijk zijn het de patiënten die er het meeste baat bij hebben.”

Wat zijn de volgende stappen voor het project in Imey?

“We moeten ons blijven richten op de meest kwetsbare mensen in de samenleving: zij die waarschijnlijk niet eens tot bij het centrum geraken. Door mobiele hulpposten te openen op verschillende plaatsen kunnen we mensen zonder toegang tot de bestaande diensten een alternatief bieden.”
“De districten waarin wij werken, zijn groot. Sommige gebieden liggen meer dan 60 km van de klinieken vandaan, en het laatste wat iemand die ziek is, wil doen, is 60 kilometer stappen in de verzengende hitte. Als wij naar de mensen toe kunnen gaan, in plaats van hen zelf twee dagen te laten stappen, kan dat hun gezondheid alleen maar ten goede komen.”
“Het is ook van cruciaal belang om binnen dit project van start te gaan met een tbc-afdeling. We hebben heel wat ervaring met de behandeling van tbc in andere gebieden van Ethiopië, en hier is het echt wel nodig.”

Artsen Zonder Grenzen is nu een jaar bezig in Imey. Wat is de balans?

“Het is duidelijk dat er op het vlak van gezondheidszorg zo goed als geen alternatieven zijn voor de mensen, zowel in de twee districten waar wij aan het werk zijn als in de aangrenzende gebieden.”
“Wij zien hier patiënten uit verafgelegen dorpen en andere districten. Enkele weken geleden ontmoette ik een vrouw die drie dagen had gestapt om haar zieke zoon naar het centrum te brengen. Er werd bij haar kind kala azar (zwarte koorts) vastgesteld, een tropische zieke die overgebracht wordt door minuscule zandvliegen, en die dodelijk kan zijn als ze niet behandeld wordt.”
“Wij hebben een belangrijke taak: we redden levens, geven verzorging en nemen de zorgen en noden van de mensen ernstig, omdat zij geen alternatief hebben. Door de gezondheidscentra te leiden, zijn we ook betrokken bij het opleiden van medisch en verzorgend personeel in deze regio. Op lange termijn zullen zij dit werk immers voortzetten.”

Bekijk ook de
fotoreportage over Imey, Ethiopië.