Dokters van AZG over hun werk in de overstroomde gebieden in Brazilië

Sérgio Cabral, die de activiteiten van Artsen Zonder Grenzen coördineerde in de getroffen regio ten noorden van Rio de Janeiro, praat over het werk dat daar werd verricht. Als de opleiding van meer dan 150 psychologen in vier steden rond is, zullen de teams van Artsen Zonder Grenzen het gebied verlaten, in de wetenschap dat hun werk wordt voortgezet.

Waarom besliste Artsen Zonder Grenzen om in te grijpen na de overstromingen in Brazilië?

Sergio Cabral: Net na de overstromingen gingen we ter plaatse om de situatie te evalueren, en we waren geschokt door de omvang van de ramp. Ik was onder de indruk van hoeveel hulp er op sommige plaatsen arriveerde, het gevolg van een massale mobilisering van de bevolking, van andere organisaties en van de Braziliaanse overheid zelf.
Op meer afgelegen plaatsen was de bevolking echter op zichzelf aangewezen en hun toegang tot basisgezondheidszorg was erg beperkt. Op die plaatsen, zoals in Sao Jose do Vale do Rio Preto, kwam de hulpverlening veel trager op gang.

Wat heeft Artsen Zonder Grenzen concreet gedaan?

Sergio Cabral: We hebben twee bijkomende teams met artsen, psychologen en een verpleegster uitgestuurd om in de zwaarst getroffen gebieden medische en psychologische hulp te bieden. De hoeveelheid hulpverlening nam snel toe, zelfs op afgelegen plaatsen. Helaas was geestelijke gezondheidszorg zo goed als onbestaande, en daarom hebben we beslist om ons vooral daarop te concentreren.

Hoe gebeurde dat?

Er waren heel wat uitstekende psychologen, maar de meeste van hen hadden nog nooit in de context van een natuurramp gewerkt. Zij vonden dat ze de slachtoffers niet voldoende konden helpen.
Bovendien was een groot deel van hen zelf ook getroffen door de overstromingen of modderstromen en waren ze zwaar onder de indruk van de ramp. Daarom was het in het begin moeilijk om mentale gezondheidszorg te leveren aan mensen die hetzelfde hadden meegemaakt. Dus vergaderden we met groepen psychologen die in de regio aan het werk waren. Samen met hen beslisten we om trainingen te organiseren over hoe er met slachtoffers van dit soort rampen moet worden omgegaan.
Die psychologen werkten voor andere organisaties of voor de openbare gezondheidszorg, en zij blijven op post wanneer Artsen Zonder Grenzen zich terugtrekt.

Hoe groot is het team momenteel?

Sergio Cabral: We hebben drie psychologen die ervaring hebben met natuurrampen, zoals de aardbeving in Haïti of andere overstromingen in Brazilië. Als je met andere psychologen samenwerkt, neemt de impact van je werk alleen maar toe. We hebben ook gemerkt dat er meer en meer interesse was in de training.
Op de eerste vergadering in Friburgo waren er 20 aanwezigen. De tweede dag was dat aantal al verdubbeld. In totaal namen meer dan 150 psychologen deel aan de sessies die we organiseerden.

Is dat een gebruikelijke strategie voor Artsen Zonder Grenzen?

Sergio Cabral: In dit geval waren er veel en heel bekwame lokale krachten en een groot aantal toegewijde vrijwilligers, die snel kunnen reageren. Het was dus zeker de beste strategie. Artsen Zonder Grenzen bouwt ook aan haar capaciteit.

Welke lessen kunnen er worden getrokken?

Sergio Cabral: Het was geweldig om te zien hoe snel er lokaal en nationaal gemobiliseerd werd om op dit soort noodgeval te reageren. Het is echter van cruciaal belang dat ook mentale gezondheidszorg snel bij de hulpverlening betrokken wordt om zo het risico op bijvoorbeeld posttraumatische stress in een later stadium in te perken.