AZG roept Zuid-Afrika op om weerwerk te blijven bieden tegen de aanval van de ‘Big Pharma’ op de patenthervorming

Artsen Zonder Grenzen juicht toe dat de Zuid-Afrikaanse regering weerwerk blijft bieden tegen de pogingen van de farmaceutische industrie om de hervorming van de patentwetgeving te saboteren. Die hervorming moet de toegang tot goedkopere geneesmiddelen vergemakkelijken.

Evergreening

Op 17 januari lekte er een document uit in de pers waaruit bleek dat er een geheime pr-campagne van 600.000 dollar wordt voorbereid, die grotendeels gefinancierd wordt door de Amerikaanse farmaceutische lobby. De campagne wil de Zuid-Afrikaanse overheid verhinderen om in haar patentwetgeving een aantal principes op te nemen ter bescherming van de volksgezondheid. De hervorming heeft namelijk tot doel de zogenaamde evergreening van patenten te beletten, bijvoorbeeld door een patent te verlengen na eenvoudige formulewijzigingen of door twee moleculen te synthetiseren in één enkel tablet. Deze praktijk blokkeert namelijk het gebruik van generische geneesmiddelen in het land, waardoor de prijzen hoog blijven en de toegang van patiënten tot geneesmiddelen beperkt wordt.

Beschermen volksgezondheid

Brazilië en India hebben het juiste evenwicht gevonden tussen het vrijwaren van de volksgezondheid en het beschermen van de intellectuele-eigendomsrechten, door patenten toe te kennen voor radicaal vernieuwende geneesmiddelen. Het door Zuid-Afrika aangevatte hervormingsproces zou zijn wetgeving afstemmen op die van andere middeninkomenslanden die voldoen aan de internationale normen. Het zou een positief voorbeeld zijn voor andere Afrikaanse landen die eveneens hun patentrecht aan het hervormen zijn en de waarborg willen dat hun patiënten de geneesmiddelen krijgen die ze nodig hebben.

“Dankzij die documenten weten we dat Zuid-Afrika het ‘epicentrum’ (‘ground zero’) vormt voor de komende juridische strijd rond intellectuele eigendom tussen farmabedrijven en middeninkomenslanden die streven naar betaalbare geneesmiddelen voor hun patiënten,” aldus dr. Manica Balasegaram, directeur van de geneesmiddelencampagne van Artsen zonder Grenzen . “De ‘Big Pharma’ willen niet dat Zuid-Afrika zijn patentwetgeving hervormt, omdat ze weten dat andere landen zijn voorbeeld zullen volgen.”

De huidige Zuid-Afrikaanse patentwetgeving is bijzonder zwak. Het land kent meer geneesmiddelenpatenten toe dan de Verenigde Staten en de Europese Unie. Vaak heeft het geen toegang tot generische geneesmiddelen die wel verkrijgbaar zijn in andere landen. Zo is het antikankermiddel Imatinib tot 35 keer duurder dan in landen waar er generische concurrentie mogelijk is.

De ‘Big Pharma’ proberen de hervorming uit te stellen, om zo veel mogelijk lopende patenten te verlengen. Op die manier zouden ze hun monopoliepositie kunnen behouden en winst kunnen blijven puren uit de evergreening-methode.

“Deze poging om de hervorming tegen te houden, komt niet echt als een verrassing,” aldus Andrew Mews, landenverantwoordelijke voor Artsen Zonder Grenzen in Zuid-Afrika. “Toen de hiv-epidemie meer dan tien jaar geleden uitbarstte in Zuid-Afrika, probeerden diezelfde firma’s om de toegang tot betaalbare antiretrovirale geneesmiddelen (ARV’s) te verbieden.

De geschiedenis herhaalt zich nu met gepatenteerde geneesmiddelen tegen resistente tuberculose, kanker en andere ziekte. De medicijnen zijn dus veel te duur, zowel voor het ministerie van Volksgezondheid als voor de patiënten. Sinds we de laboratoria onder druk zetten om de toegang tot generische ARV’s mogelijk te maken in Zuid-Afrika, was er een aanzienlijke prijsimpact. De prijzen daalden, waardoor de geneesmiddelen beter toegankelijk werden voor de patiënten, zonder het wetenschappelijk onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe hiv-geneesmiddelen te schaden. De regering heeft nu alle troeven in handen om zo snel mogelijk werk te maken van een nieuw patentbeleid.”