‘Bangassou is een slagveld, wij vrezen het ergste voor de burgerbevolking’

Een getuigenis van René Colgo, plaatsvervangend landverantwoordelijke en coördinator van de noodhulp in Bangassou.

We wisten al weken dat ze dichterbij kwamen… Men vertelde ons dat ze op 60 kilometer waren. En toen, twee weken geleden, tijdens ons wekelijkse bezoek aan het gezondheidscentrum van Yongofongo, op 25 kilometer van Bangassou, stonden we plots oog in oog met mensen die hun dorp ontvluchtten.

Ze vertelden ons dat een gewapende groep de controle over het dorp had overgenomen en op de markt drie mensen had gedood. Een vierde had nog geprobeerd te vluchten, maar werd achtervolgd, ingehaald en vermoord. En vorige maandag was er de confrontatie tussen diezelfde gewapende groep als in Yongofongo en de VN-troepen van MINUSCA. Aan de kant van de blauwhelmen leidde dat tot vijf doden en tien gewonden, aan de kant van de gewapende groepering viel er een onbekend aantal slachtoffers en een tiental gekwetsten.

Paniek en chaos

Toen zaterdagochtend rond 3 u ’s ochtends de schietpartijen in Bangassou begonnen, was ik dan ook niet echt verrast. En voorbereid? Ja, we waren klaar om de gewonden op te vangen en we hadden voor het ziekenhuis een rampenplan opgesteld. We hadden een tent met 18 extra bedden opgesteld om gewonden in onder te brengen.

Maar kan je voorbereid zijn op paniek en chaos? Op het gevoel van machteloosheid bij het besef dat gewonde mensen je nodig hebben, maar dat je ze niet kunt ophalen zonder je eigen leven in gevaar te brengen? Of dat andere mensen het risico lopen gedood te worden? Op de vermoeidheid die deze voortdurende hoogspanning met zich meebrengt? Ik weet niet of dat zaken zijn waar je je kunt op voorbereiden… 

Schuilen in het ziekenhuis

Het is allemaal heel snel gegaan. Toen het geweervuur losbarstte in de wijk Tokoyo, de moslimwijk van de stad, vluchtte iedereen de andere richting uit. Mensen renden door de donkere nacht om zich te verschuilen waar ze konden, bij vrienden, in de kerk, in de moskee, binnen de muren van het ziekenhuis… De mensen stroomden toe en dan niks meer. De stad was twee dagen lang helemaal verlaten. De enigen die zich op straat waagden, waren gewapende mannen. Er was geen enkel geluid te horen, behalve geweerschoten. 

In het ziekenhuis kregen we in de loop van zaterdag 22 gewonden binnen en op zondagochtend nog vier. En we vingen nog bijna 500 mensen op, die druppelsgewijs binnenkwamen en een plekje zochten op de binnenplaats en in de gangen, in de hoop dat de strijdende partijen geen ziekenhuizen zouden aanvallen.

Maar 1 hulporganisatie

Ze waren bang. Sommigen waren compleet getraumatiseerd, zoals die vrouw van een jaar of dertig uit de wijk Tokoyo, die samen met haar man aankwam, volledig buiten zinnen, haar ogen nog vol van al het geweld dat ze gezien had: buren afgemaakt met kogels en machetes, huizen die geplunderd en in brand gestoken waren…

Ze werd onmiddellijk opgevangen door ons team voor psychosociale bijstand en kon wat kalmeren. Samen met haar familie wacht ze nu op de binnenplaats van het ziekenhuis af hoe de situatie verder zal evolueren. We zijn voortdurend op onze hoede, altijd klaar om reageren. We zijn de enige organisatie in Bangassou die in staat is dringende medische hulp te bieden. 

Bisschop naar de moskee

We maakten ons bijzonder veel zorgen over het lot van de mannen, vrouwen en kinderen die zich verscholen hebben in de moskee in de wijk Tokoyo. Wij hebben in het ziekenhuis een hulppost voor de vluchtelingen opgezet, de katholieke missie heeft hetzelfde gedaan voor de mensen die zich in de kerk bevinden, maar de mensen in de moskee zijn van alles afgesneden.

Al twee dagen lang beschikken ze over water noch voedsel, en dat bij temperaturen van bijna 30 graden. Bovendien zijn er gewonden bij en liggen er ook nog lichamen van mensen die tijdens de aanval van zaterdagochtend afgeslacht werden. Zondagavond is de bisschop van Bangassou erin geslaagd enkele vrouwen en kinderen te escorteren van de moskee naar de kerk en ook enkele getraumatiseerde of licht gewonde personen naar het ziekenhuis.

Opnieuw geweervuur

Ons team is er uiteindelijk maandag in geslaagd in de moskee te geraken en we zijn er meteen begonnen met het verlenen van noodhulp. Van de 25 gewonden die we hebben geteld, kregen er 10 verzorging; vijf gewonden waren er zo erg aan toe dat een chirurgische ingreep nodig was. En toen begon het schieten opnieuw, vlak bij ons, en we moesten maken dat we wegkwamen en 250 vluchtelingen in de moskee achterlaten. 

De stad Bangassou is niet te herkennen: gewapende mannen die wild om zich heen schieten, gevechtshelikopters die boven de stad cirkelen. We vrezen het ergste als er niets gedaan wordt om de bescherming van de burgers te beschermen.